اهمیت و خواص بره موم زنبور عسل

بره موم زنبور عسل

بره موم زنبور عسل Propolis

کلمه “بره موم” مرکب است که از دو واژه یونانی  πρό (pro = قبل) و  πόλις (polis = شهر) گرفته شده است که به معنای آخرین نقطه دفاعی قبل از شهر (یا کندو) است. قدمت استفاده از بره موم حداقل به 300 سال قبل از میلاد برمی گردد [1]، زمانی که از خواص رزینی و چسب مانند آن استفاده شد. یونانیان از بره موم برای آبسه استفاده کرده اند. بقراط بره موم را برای بهبود زخم توصیه می کرد در حالی که دموکریتوس پیشنهاد می کرد که طول عمر و سلامتی را می توان با مصرف فرآورده های زنبور عسل، از جمله بره موم، به دست آورد. آشوری ها از آن برای التیام زخم ها و تومورها استفاده می کردند در حالی که مصریان بره موم را در ترکیبات مومیایی  کردن قرار می دادند [2].

بره موم مخلوطی از مقادیر مختلف موم زنبور عسل و رزین است. که توسط زنبور عسل از گیاهان، به ویژه از گل ها و جوانه های برگ جمع آوری می شود. از آنجایی که مشاهده زنبورها در سفرهای جستجوی شهد و آذوقه دشوار است، معمولاً منابع دقیق رزین ها مشخص نیست. زنبورهای را مشاهده کرده‌اند که رزین‌های محافظ جوانه‌های گل و برگ را با فک پایین می‌تراشند و سپس آنها را مانند گلوله‌های گرده روی پاهای عقب خود به کندو می‌برند. می توان فرض کرد که در فرآیند جمع آوری و مدل سازی رزین ها با مقداری بزاق و سایر ترشحات زنبورها و همچنین با موم مخلوط می گردند.

بره موم زنبور عسل

برخی گونه گیاهان مواد مترشحی می سازنند که چسبنده و ضد میکروبی (مثلا صمغ) که برگ ها ، گل ها و تنه آن ها را می پوشانند. و نقش حفاظتی را در مرحله رشد دارند.پروپولیس از نظر رنگ در گیاهان مختلف متنوع است و وابسته به گیاهی است که از آن جمع آوری شده اند. و رنگ آن در محدوده ای بین سیاه و قهوه ای تا قرمز یا طلایی می باشد.همچنین در مقابله با عوامل بیماری زا باکتریایی و قارچی فعال و موثر است. زنبورها از آن برای پر کردن شکاف ها و درزهای کندو که کوچک تر از اندازه زنبور هستند، استفاده می کنند.

اگر در حوالی کندو زنبور عسل آشیانه ای از سوسک ها وجود داشته باشد زنبورها دهانه آن را با آن پوشانده و آن ها را حبس می کنند. همچنین زنبور عسل آن را برای چسباندن اجزاء به همدیگر مورد استفاده قرار می دهد. بطوریکه آن ها را ضد آب و باد می سازد. وقتی بره موم گرم شود مانند آدامس به هر چیزی می چسبد. زنبور عسل اشیاء که برای جابجایی خیلی بزرگ هستند را با آن می پوشانند. مثل موشی که داخل کندو مرده باشد. همچنین رشد باکتریایی و قارچ را به تاخیر می اندازد.

در طب سنتی برای ساخت داروی ضد باکتریایی، ضد قارچی، ضد تومور، آنتی اکسیدکنندگی، برای ارتقاء سطح ایمنی بدن و … مورد استفاده قرار می گیرد. زنبورها ان را برای شکاف های کوچک 6.35 میلی متری یا کمتر بکار می برند. در حالیکه فضاهای بزرگتر معمولا با موم زنبور عسل پر می شوند. رنگش به منبع گیاهی آن که معمولا قهوه ای تیره است، بستگی دارد. پروپولیس در دمای بالاتر از دمای اتاق چسبنده است و در دماهای پایین تر سخت و شکننده می باشد.

 

پروپولیس ماده ای ضد عفونی کننده
و ضد باکتری و ضد قارچ

بره موم زنبور عسل

ترکیب بره موم به نوع گیاهان قابل دسترس زنبورها بستگی دارد. پروپولیس با توجه به منبع و فصل سال رنگ ، بو و احتمالاً ویژگی های دارویی متفاوت دارد. علاوه بر این، برخی از زنبورها و بعضی از کلنی‌ها در جمع آوری آن مشتاق‌تر هستند. به طور کلی برای زنبوردار زحمت ساز است، چون بره موم یک ماده بسیار چسبنده است که زیاده اش می‌تواند برداشتن قاب‌ها از جعبه‌ کندو را دشوار کند.

جستجو برای بره موم تنها در زنبور عسل غربی آپیس ملیفرا شناخته شده است. گونه آسیایی آپیس بره موم را جمع آوری نمی کند. تنها زنبورهای ملیپونین یا بدون نیش برای جمع آوری مواد رزینی چسبنده مشابه، برای آب بندی کندوها و ساخت جایدان عسل و گرده برای ذخیره سازی شناخته شده اند.

جمع آوری و برداشت

پروپولیس یکی دیگر از محصولات جانبی زنبورداری است. تعداد کمی از زنبورداران آن را برداشت می کنند. با پیشرفت درک ما از بره موم و گسترش کاربردهایش در داروسازی و پزشکی شاید روزی خیلی ها این کار را انجام بدهند. در عین حال آن محصول پر فروشی است. دو روش برای برداشت آن وجود دارد.

تراشیدن

پروپولیس می تواند از تراشیدن سطوح چوبی بدست آید. مشکل اصلی این روش وارد شدن تراشه های کوچک چوب به داخل بره موم است. و همچنین این روش وقت گیری است. بنابراین اگر مجبور شوید که برای جمع آوری آن به کسی پول بدهید مقرون به صرفه نیست.

روش اصلی استفاده از شبکه های توری

این شبکه های توری را می توان از شرکت های فروش تجهیزات زنبورداری خریداری کرد. آن ها بایستی بسیار انعطاف پذیری داشته باشند. کار این شبکه ها بر این استوار است که زنبورها تمام حفره های کوچک در کندو را با بره موم می پوشانند. اگر شبکه از حفره های حدود 3-4 میلی متری در عرض ساخته شوند. اگر شبکه بالا (جایی که روی صفحه تاجی است اگر شما از آن استفاده می کنید) گذاشته شود. بعد آن زنبورها حفره ها را با آن پر می کند.

وقتی این حفره ها پر شدند شما می توانید شبکه را برداشته داخل فریزر بگذارید. وقتی کاملا منجمد و سخت شد آن را بیرون بیاورید. کمی آن را بپیچانید تا بره موم از آن جدا شود. در نمونه های تجاری شبکه شکاف ها دارای اضلاع با کمی شیب دار هستند که به خارج شدن آن کمک می کند. به خاطر داشته باشید که بره موم را به خوبی در ظرف  درب بسته ای محکم نگه دارید تا در برابر پروانه موم خوار محافظت گردد. چون حاوی مقادیر از موم می باشد.

 

11 دلیل که بره موم برای سلامت شما خوب است

پروپولیس یک محصول زنبور عسل است که ارزش دارویی زیادی دارد، برای بیماری های التهابی، عفونت های تنفسی، سلامت کبد و کلیه، اختلالات پوستی و حفره های دندانی مفید است. دلایل زیادی وجود دارد که چرا بره موم برای شما مفید است و همه به عملکرد درمانی متنوع و تأثیر مفید آن بر روی سیستم ایمنی بدن مربوط می شود.

تا زمانی که هیچ گونه منع مصرفی برای خوردن بره موم وجود نداشته باشد، محصول زنبور عسل می تواند برای طیف وسیعی از مشکلات سلامتی، از ایمنی ضعیف و التهاب و درد از آرتروز گرفته تا آکنه و لکه های سفید روی لوزه ها موثر باشد.

آیا بره موم برای شما خوب است؟

در واقع، محصول زنبور عسل می تواند برای شما هم خوب و هم بد باشد، بسته به اینکه چگونه از آن استفاده می کنید، آیا حساسیت یا آلرژی به آن یا سایر محصولات زنبور عسل دارید یا خیر.

همین امر در مورد سایر غذاهای سالم که عملکرد درمانی آنها از فردی به فرد دیگر متفاوت است، مانند زنجبیل، زردچوبه یا فلفل چیلی تند نیز صدق می کند.

بزرگترین عارضه جانبی فرآورده زنبور عسل این است که می تواند باعث واکنش آلرژیک شود و ممکن است برخی افراد تا زمانی که آن را نخورند ندانند که به آن حساسیت دارند. به غیر از این، اگر هیچ نگرانی ایمنی وجود ندارد، حداقل 11 دلیل عالی برای اینکه بره موم برای شما خوب است وجود دارد:

1- برای لکه های سفید روی لوزه ها و گلو مفید است

مصرف پروپولیس می تواند به درمان لکه های سفید روی لوزه ها و گلو کمک کند زیرا دارای خاصیت ضد باکتریایی قوی است و تعداد باکتری ها را کاهش می دهد و باعث بهبودی می شود. می توان آن را به تنهایی، یا در ترکیب با عسل یا به عنوان شستشوی گلو استفاده کرد. که می تواند نتایج عالی داشته باشد و عفونت را در عرض چند روز از بین ببرد.

 

2- داروی طبیعی برای فارنژیت (گلودرد)

گلودرد اغلب نشانه فارنژیت است، عفونتی که در پشت گلو قرار دارد. فارنژیت در بین افراد در هر سنی بسیار شایع است و توسط یک ویروس یا یک باکتری ایجاد می شود. مصرف بره موم جلوتر، زمانی که شروع علائم را مشاهده می کنید، می تواند به پیشگیری از فارنژیت یا مدیریت بهتر علائم و عجله در بهبودی کمک کند. محلول بره موم می تواند به کاهش التهاب پشت گلو و تشویق به بهبود کمک کند. خوردن عسل همراه با بره موم می تواند به درمان فارنژیت به طور کلی کمک کند، اگرچه لازم است ابتدا برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید.

3- آنتی بیوتیک طبیعی

پروپولیس زنبور عسل یک آنتی بیوتیک طبیعی قوی با خواص ضد التهابی است که برای درمان و مدیریت عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی، سینوزیت و غیره مفید است. و همچنین یک تقویت کننده ایمنی بسیار موثر است و بدن را تقویت می کند. و پاسخ سیستم ایمنی را در برابر عفونت و بیماری بهبود می بخشد. بسیاری از مردم آن را برای پیشگیری از آنفولانزا و سرماخوردگی موثر می دانند.

4- به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک می کند

مطالعات نشان می دهد که محصول زنبور عسل دارای خواص ضد باکتریایی عالی است و می تواند یک ضد عفونی کننده عالی دهان و گلو را شستشو دهد و برای سلامت لثه و دندان ها عالی باشد. اثر ضد باکتریایی بره موم علیه استرپتوکوک موتانس، لاکتوباسیلوس فرمنتوم، استرپتوکوک سوبرینوس و سایر میکروارگانیسم‌های مسئول پوسیدگی دندان، آن را برای سلامت دندان‌ها و جلوگیری از پوسیدگی به طور طبیعی توصیه می‌کند.

5- به بهبود سریعتر تبخال کمک می کند

مرهم بره موم برای کمک به بهبود سریعتر تبخال استفاده می شود.

6- زدودن لکه های افزایش سن و و فواید آن برای آکنه

اعتقاد بر این است که مرهم موضعی با استفاده از محصول زنبور عسل به بهبود ظاهر لکه های پیری کمک می کند، زیرا بره موم سرشار از آنتی اکسیدان های قوی است. علاوه بر این، اثر ضد باکتری قوی آن باعث می شود که به طور بالقوه برای آکنه موثر باشد، تعداد باکتری ها را کاهش دهد و در نتیجه شرایط را بهبود بخشد.

7- خواص ضد سرطانی

مطالعات نشان می دهد که عصاره پروپولیس دارای فعالیت ضد سرطانی است و می تواند به طور موثری از تکثیر سلول های سرطانی و رشد تومور در موش جلوگیری کند (آیا بره موم به عنوان یک داروی جایگزین بی خطر است؟). علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که منشاء محصول زنبور عسل در مورد خواص ضد سرطانی آن مهم است.

پروپولیس از مناطق مختلف جهان حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی مختلف با عملکرد متفاوت است. به عنوان مثال، به نظر می رسد انواع خاصی از پروپولیس تایوانی در برابر سلول های ملانوما موثر است، در حالی که پروپولیس اوکیناوا از نظر ترکیب و عملکرد منحصر به فرد است.

8- در برابر عفونت های قارچی موثر است

به دلیل خواص ضد قارچی، محصول زنبور عسل به عنوان یک درمان مکمل برای درمان عفونت های قارچی پوست یا ناخن پا استفاده می شود. اما اگرچه عفونت ها را به طور کامل از بین نمی برد، اما با نقش کمکی به کنترل آنها کمک می کند.

9- بره موم برای آرتریت روماتوئید مفید است

مصرف پروپولیس می تواند تا حدودی به کاهش درد آرتریت روماتوئید کمک کند. اثر ضد التهابی آن به علت محتوای متنوع آنتی اکسیدان ها، به ویژه فلاونوئیدهای نارینژنین و کوئرستین، و همچنین اسید کافئیک و سایر مشتقات اسید سینامیک است.

10- خاصیت بره موم در ضد دیابت

بر اساس مطالعات انجام شده، پروپولیس تاثیر مثبتی بر سطح قند خون دارد و استرس اکسیداتیو مرتبط با دیابت را کاهش می دهد. مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و احتمالاً مدیریت دیابت داشته باشد.

11- برای زخم معده مفید است

این فرآورده زنبور عسل به دلیل خواص ضدباکتریایی قوی که بر علیه هلیکوباکتر پیلوری، باکتری ایجاد کننده گاستریت و زخم معده، اثر ضد میکروبی موضعی دارد، برای زخم معده مفید است.

دلیل اینکه من اثرات ضد حساسیت پروپولیس را در لیست فواید قرار نداده ام این است که خوردن آن برای افرادی که به زنبورهای عسل، انواع مختلف عسل یا سایر فرآورده های زنبور عسل حساسیت دارند خطرناک است.

مواد سازنده پروپولیس

بره موم زنبور عسل

ترکیبات سازنده پروپولیس شامل :

1- رزین ها (فلاونوئیدها و اسیدهای فنلی و استرها) بین 45-55 %

2- واکس و اسید چرب 25-35%

3- گرده 5%

4- اسانس ها 10%

5- سایر ترکیبات آلی و معدنی

 

بره موم زنبور عسل

روش های استخراج بره موم

روش 1: پروپولیس استخراج شده با اتانول (EEP) – ساده ترین روش برای استخراج پروپولیس

ابتدا باید غلظت دقیق عصاره مورد نظر را تعیین کرد. غلظت اولیه بره موم استخراج شده نباید از 30 درصد تجاوز کند، چون استخراج با کارایی کمتر یا ناقص در غلظت های بالاتر است. مقدار بره موم وزن شده و حجم مناسب الکل برای آن تعیین می شود. وزن کردن مقدار صحیح الکل آسان تر خواهد بود چون الکل بسیار سبک تر از آب است. دانسیته اتانول خالص 0.794 در مقایسه با آب که دانسیته اش 1 است. به این ترتیب، می توان فرض کرد که یک لیتر الکل 100٪ 800 گرم، یک لیتر از الکل 70٪ آبی آن تقریباً 860 گرم، یک لیتر از الکل 50٪ آبی آن تقریباً 900 گرم وزن دارد، و غیره. سایر الکل ها و حلال ها وزن مخصوص متفاوتی دارند. بنابراین، وزن کردن برای هر دو بره موم و حلال روشی ارجح است.

الکل و بره موم را در ظرفی بریزید و روی آن را ببندید و کمی تکان دهید. تکان دادن را یک یا دو بار در روز تکرار کنید، در غیر این صورت مخلوط را حداقل به مدت سه روز در یک مکان تاریک گرم بگذارید. برای دستیابی به بهترین نتیجه، بره موم باید به مدت یک یا دو هفته استخراج شود. خیساندن بیش از یک یا دو هفته، به گفته برخی از محققان  هیچ مزیت اضافی ندارد.

برخی از تولیدکنندگان، مخلوط الکل و بره موم را به مدت هشت ساعت می جوشانند تا تمام رزین ها حل شوند. اگر بره موم حاوی موم باشد، بیشتر آن را از طریق حرارت دادن حل می کنند یا بایستی آن را قبل از استخراج حذف کرد. با این حال، برای بدست آوردن محصول با کیفیت بالا، از حرارت دادن بره موم خودداری شود.

پس از یک یا دو هفته، مایع از طریق یک پارچه تمیز و بسیار ظریف، فیلترهای کاغذی یا توده پنبه ای فیلتر می شود. پارچه ممکن است به چندین لایه تا شود تا اثربخشی آن افزایش یابد. استفاده از فیلتر دوم ممکن است سودمند باشد.  برای چندین ساعت یا یک روز قبل از فیلتر کردن اگر عصاره را بتوان در یخچال در دمای کمتر از 4 درجه سانتیگراد نگهداری کرد بطوری که منجمد نشود، ، نتایج بهتری حاصل می گرددد. همچنین فیلتر قبل از استفاده باید خنک شود. بقایای اولین فیلتراسیون را می توان دوباره شست و یا در الکل خیس کرد.

فیلتر شده باید مایعی شفاف، بدون ذرات و قهوه ای تیره یا کمی مایل به قرمز باشد. باید در بطری‌های تمیز، تیره و بدون هوا نگهداری شود. اگر بطری‌های تیره رنگ در دسترس نیستند، بطری‌ها را باید در یک مکان تاریک خنک یا با پارچه، کاغذ یا ورق آلومینیمی بپیچید تا از ورود نور جلوگیری گردد.

روش 2:  استخراج سریع

برای این استخراج، قطعات ریز شکسته یا بره موم پودر شده را در یک فیلتر بزرگ یا کیسه پارچه ای قرار می دهند و الکل خالص (بیش از 95 درصد اتانول) را روی توده برم موم می ریزند. این عمل ممکن است چندین بار تکرار شود. عصاره به دست آمده باید مطابق روش 1 ذخیره شود.

استخراج با غلظت های کمتر الکل کمتر موثر است. عصاره پس از اتمام استخراج، می تواند بعدا با آب رقیق شود. با این حال، غلظت مواد فعال حاصل به این روش به سختی می تواند با عصاره های به دست آمده با روش 1 مقایسه شود، زیرا درجه استخراج کمتر است.

روش 3: بره موم استخراج شده با گلیکول  (GEP)

این روش مشابه روش 1 است و تنها در حلال مورد استفاده متفاوت است. به جای اتانول از گلیکول (پروپیلن گلیکول) استفاده می شود. با این حال، غلظت بره موم نباید از 10 درصد تجاوز کند و استخراج در خلاء نسبی کارآمدتر است. نقطه ضعف گلیکول در مقایسه با اتانول این است که برای تبخیر حلال نیاز به دماهای بالاتر دارد. که اثر منفی بر محتوای ترکیبات فرار عصاره بره موم در هنگام استخراج می گذارد.

گلیکول معمولاً ارزان تر از الکل خوراکی است، زیرا مالیات کمتری دارد، اما ممکن است در برخی کشورها به دست آوردن آن دشوارتر باشد. برخی از تولیدکنندگان لوازم آرایشی عصاره گلیکول را به عصاره اتانولی برای آماده سازی های خاص ترجیح می دهند. عصاره های گلیکول به راحتی با برخی از لوسیون ها مخلوط می شوند، به ویژه آنهایی که فاز آب زیادی دارند. همچنین استفاده از آنها با اسپری های بینی یا خوراکی راحت تر است، زیرا گلیکول کندتر تبخیر می شود و برای کاربردهای خارجی سمی نیست. با این حال، همیشه باید اندازه مجاز در نظر گرفته شود مقدار گلیکول برای استفاده داخلی فقط تا 1.5 گرم در روز برای هر بزرگسال می باشد.

روش 4:  بره موم استخراج شده آبی ( توسط حلال آب) (AEP)

عصاره های آبی را می توان با خیساندن بره موم به مدت چند روز یا جوشاندن آن در آب به دست آورد. بازده مواد فعال کمتر از الکل است، اما نشان داده شده است که عصاره های آبی اثرات باکتری کشی و قارچ کشی دارند. تمام عمل آوری ها، فیلتر کردن و غیره مانند مواردی است که در روش 1 وجود دارد.

Haydak, M.H. (1954) Propolis. Report of the Iowa State Apiarist for 1953, 74-87

Kuropatnicki, A. K., Szliszka, E., & Krol, W. (2013). Historical aspects of propolis research in modern times. Evidence-based complementary and alternative medicine, 2013

https://doi.org/10.1155/2013/964149

Ghisalberti, E. L. (1979). Propolis: a review. Bee world, 60(2), 59-84

https://doi.org/10.1080/0005772X.1979.11097738

 

 

دیدگاهتان را بنویسید