انواع زنبورعسل

انواع زنبور عسل

منشاء و پیدایش انواع زنبور عسل

برای اینکه مشخص شود زنبور عسل برای اولین بار در کجای کره خاکی ظاهر شده است باید میلیون ها سال به گذشته سفر کنیم.  خوب در اینجا می ببینید که محور پایین زمان است و با بازگشت به گذشته می توانید ببینید که در ابتدا مگس ها را  داریم که برای اولین بار حدود بیش از 200 میلیون سال پیش تکامل یافته اند. و هشتاد میلیون سال بعد زنبورهای منزوی به دنبال آن ها که به زنبورهای اجتماعی نسبتا نزدیک بودند ظهور کردند  تا حدود 30 میلیون سال پیش بود که زنبورهای عسل برای اولین بار تکامل یافتند و به طور کلی تصور می‌شود که زنبور عسل دست در دست گیاهان گلدار تکامل یافته اند.

گلهایی که تکامل یافته بودند زنبورها را تشویق به گرده افشانی کردند و به آنها شهد و گرده پاداش دادند. پس از تکامل انواع زنبور عسل بود که انسان ها در این سیاره ظاهر شدند و همه چیز به طرز چشمگیری تغییر کرد. در آن زمان حدود 20 میلیون سال پیش گونه آپیس ملیفرا  بوجود آمد و آن ریشه زنبور عسل نیست،

چون واقعاً جایی که داستان از آنجا شروع شده غیر از آپیس ملیفرا است. برای انواع زنبور عسل ما سه گونه دیگر وجود دارد آپیس سرنا ، آپیس دور ساتا و آپیس فلوریاست که آپیس سرنا  زنبور عسل آسیایی و آپیس دورساتا زنبور عسل غول پیکر هشت تکه است و فلوریا زنبور عسل کوچکی است که منشاء اصلی تکامل زنبور عسل می باشد برای سال‌های متمادی فکر می‌کنم مردم بر این باور بوده‌اند که در ابتدا زنبور عسل جایی در قاره آفریقا تکامل یافته است.

اما برخی تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که ممکن است اینطور نباشد افرادی در سوئد تحقیقاتی انجام داده‌اند. که قویا  نشان می دهد، زنبور عسل ممکن است ترجیحا از آسیا تکامل یافته باشد. و بعد به سمت شرق آسیا و سپس به اروپا گسترش یافته است تا اینکه از آفریقا به سمت شمال و اروپا گسترش بیابد اما باز هم زیرگونه های زیادی از آپیس ملیفرا  وجود دارد که ما عموماً به آنها علاقه مندیم و دوست داریم آن را بریتانیایی یا زنبور سیاه و یا آپیس ملیفرا کارنیکا بنامیم.

که به آن زنبور خاکستری نیز می گویند و بیشتر دراروپای شرقی می باشد، زنبور ایتالیایی ملیفرا لگاستیکا است و این زنبورها عموماً زنبورهایی هستند که بیشتر توسط زنبورداران نگهداری می شوند، این خوبه که فکر کنیم هر منطقه ای در سراسر جهان نوع خاصی از زنبور عسل خود را دارد که در آن مکان بومی شده است و به طوری ایده آل سازگار است، و تمام ویژگی های مورد نیاز برای سازگاری با آب و هوا و شرایط خاص را دارند، البته اگر فرصتی برای انتقال زنبورها از مکانی به مکان دیگر توسط انسان ها بوجود آمده باشد.

آنها با کشتی جابجا شده و به سراسر جهان فرستاده شده اند و من حدس می‌زنم در حال حاضر ما ترکیب‌های بسیار زیادی از زیرگونه‌های آپیس ملیفرا داریم که اساساً از طریق برنامه‌های پرورشی توسط افرادی که می‌خواهند زنبورها را از یک مکان به مکان دیگر جابجا کنند انجام گرفته است، شاید کسانی در حال جابجایی و کوچ از یک مکان یا از بخشی از یک سرزمین  به جای دیگری بوده اند. و قبلاً زنبور نگهداری می کرده اند و تصمیم گرفتند که زنبورها را هم با خود ببرند و فقط آنها را بسته بندی کرده و  چند صد مایل را طی کنند و زنبورهای خود را دوباره در مکان دیگری مستقر نمایند،

اما دیگران دیدگاه جدی تری در مورد پرورش آنها دارند و در نتیجه ما برخی از برنامه های اصلاح نژادی فشرده را داریم که در طول سالیان متمادی انجام شده و منجر به انواع بسیار خاصی از زنبور عسل جدید شده است. و من مطمئنم که بیشتر شما احتمالا نام زنبور عسل باک فست را شنیده باشید و این گونه ای از زنبور عسل است که مخصوصاً در دنیای زنبورداری به خوبی شناخته شده است و از تلاقی مجدد زیر گونه های مختلف زنبور عسل بوجود آمده است.

توجه داشته باشید که بومی آفریقایی شده است و این زنبوری است که مقدار زیادی عسل تولید می کند و در اواخر دهه 1950 آپیس ملیفرا اسکوتر لاته  با آپیس ملیفرا لگاستیکا و آپیس ملیفرا آیبرینسس میکس داده شده و آن تلاقی های ویژه سپس به برزیل فرستاده شدند و بعدا  مشخص شد که آن میکس های خاص می توانند بسیار تهاجمی باشند و این زنبورها بعدا از محل نگهداری خود کوچ کرده و به تدریج به سمت شمال پیش رفتند.

و اکنون به قاره آمریکا رسیده اند، بنابراین نوع زنبوری که شما در آنجا دارید می‌تواند در تولید عسل بسیار خوب باشد، اما همچنان یک زنبور کاملاً تهاجمی است و در اینجا در بریتانیا می‌گوییم که اگر این کندو را باز کنید که بررسیش نمایید. گاهی اوقات زنبورها شما را دنبال می کنند تا اینکه در ماشین یا به سوله ای پناه بگیرید یا در جاده ی باغ فرار کنید.

و در واقع اتفاقی که می افتد این است که شما حتی به اندازه ای هم نمی توانید زنبورها بازرسی کنید و زنبورهای آفریقایی شما را نشانه می روند و به سمت شما می آیند و سعی می کنند تا نیش بزنید و آنها خیلی بیشتر از چند صد متر را حس می کنند، بنابراین ممکن است مشکل اصلی وجود داشته باشد. و من در اینترنت فقط جزئیاتش را بررسی کردم و سعی کردم حقایق تاریخی جالبی در مورد زنبورهای عسل پیدا کنم و اتفاقاً اطلاعاتی پیدا کردم.

مربوط به ارسطو و جزئیاتی که او در برخی از نوشته ها وآثار خود در مورد زنبور عسل آورده است و من فکر کردم که آنها بسیار جالب اند و آنها را با شما در میان می گذارم اگرچه بسیاری از اطلاعات به ارسطو نسبت داده می‌شود، اما اعتقاد بر این است که احتمالا نوشته های خود ارسطو نباشد شاید کسی که ارسطو او را استاد زنبور نامیده منشاء اطلاعات بوده است و ارسطو فقط آن را به نگارش درآورده است.

اما حتی در آن زمان حدود 350 سال قبل از میلاد آنها فهمیدند که کلنی دارای سه بازیگر جداگانه است، زنبوران کارگر و  درون ها را داشتند، اما یک زنبور دیگر نیز وجود داشت و آن را زنبور پادشاه نامیدند و معتقد بودند که او نر است، با بازگشت به آن زمان ها آنها توانستند تشخیص بدهند که سه بازیگر متمایز در کلنی زنبور عسل وجود دارد و جالب اینکه آنها معتقد بودند که زنبورها، زنبورهای دیگر را به دنیا نمی آورند بلکه آنها را از گلها جمع آوری می کنند که به نظر من کاملاً عاشقانه است.

واقعیت جالبه دیگری که پیدا کردم این است که ارسطو در نوشته‌هایش بیان کرد که او معتقده یا فهمیده که زنبورهای کارگر از سلول‌های داخل کلنی بوجود می‌آیند که کاملاً بی‌نظیر است، و همینطور زنبورهای پادشاه نیز از داخل آن به‌وجود می آیند. از سلول‌های که بسیار بزرگ‌تر و از انتهای آن آویزان شده اند، بوجود می آیند و همان ‌هایی هستند که ما اکنون به عنوان سلول‌های ملکه می‌شناسیم.

بنابراین آنها آشکارا از قدرت مشاهده خود استفاده می‌کردند تا بتوانند تفاوت‌های بین انواع مختلف حجره ها را تشخیص دهند. مورد دیگر از آن دوره این است که مردم می‌دانستند زنبورها چیزهایی را روی پاهای خود حمل می‌کنند می توانستند سبد گرده و گرده را ببینند، آن ها شاید نمی‌دانستند که آن گرده است که توسط زنبورها حمل می‌شود، اما قطعا می‌توانستند آن را ببینند.که چیزی را آن ها حمل می کنند.

و آنها همچنین می دانستند که زنبورها شهد را حمل می کنند و شهد را به داخل کندو می برند تا ذخیره کنند و این باور نکردنی است که حتی آن ها می دانستند که عسل حاصل فروبردن و برگرداندن شهد توسط زنبور عسل است. بسیار مطالب سرگرم کننده ای هستند اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در مورد ارسطو و زنبورهای عسل بدانید، لینکی در توضیحات زیر قرار می دهم که شما را به صفحه ای می برد که من تمام اطلاعات را در آن پیدا کردم.

ما باید از ارسطو در 350 سال قبل از میلاد تا حدود 500 بعد از میلاد برویم، جایی که اولین مالکیت کندوی زنبور عسل در اروپا پایه گذاری شد، اما تصور می‌شود که زنبورهای عسل در کندوهای چوبی ساده نگهداری می‌شدند. سکونتگاه‌ به گونه‌ای است که دسترسی آسان به زنبورهای عسل و مهم‌تر از آن به عسل را داشته باشد و بعد از آن نقطه به سمت قرون وسطی حرکت می‌کنیم، جایی که زنبورها اهمیت بیشتری پیدا کردند.

در واقع قوانین نگهداری زنبور عسل وضع شد و مالکیت زنبورهای عسل ایجادگردید و آن زنبورها متعلق به ارباب خانه بودند و او از کسی می خواست تا زنبورهایش را نگهداری کند و تقریباً در همان زمان ها بود که کندوهای حصیری و کاهی درست شدند و یکی از محصولات کندو که برای آنها بسیار مهم بود موم زنبور عسل بود زیرا تا آن زمان بیشتر سوخت چراغی که استفاده می‌شد از شمع‌های دنبه بود که دود می‌کردند و احتمالاً بوی بدی هم داشتند حالا که موم زنبور عسل را استخراج کردند. می‌توانستند آن را بسوزانند که روشنایی بسیار بهتری می‌داد و مانند شمع‌ها دود نمی‌کرد و به اندازه آن ها بوی بدی نمی‌داد.

نژادها و انواع زنبور عسل

نژادهای متفاوتی از زنبورهای عسل در دنیا وجود دارد. کلمه Apis  به معنی  زنبور و کلمه mellifera به معنی حامل عسل می باشد. هر کدام از نژادها دارای ویژگی های متفاوت هستند برخی تولید کننده عسل بیشتر، دارای ویژگی های ارتباطی با یکدیگر در سطح بالاتر، و بسیار فعال تر می باشند.

برخی نژادهای زنبور عسل در مقابل بیماری های زاد و ولد مقاوم، نسبت به تغییرات آب و هوا سازگارتر، و طول عمر بیشتر می باشند. نژاد دیگر سازنده کلنی قویتر، رقتار تهاجمی کمتر، و تمایل کمتر به غارت دارند. انواع دیگر زنبور عسل دارای زبان درازتر برای جمع آوری شهد از گیاهان متنوع تر، آرام تر از سایر گونه ها، و مقاوم تر نسبت به بیماری ها هستند.

برخی نژادهای زنبور عسل به آب و هوای سرد مقاوم، تمایل به بچه دادن کندو کمتر، و زنبور ملکه و کارگر با طول عمر بیشتر می باشند. ولی آنچه که مهم است در هر منطقه نژاد بخصوصی سازگارتر می باشد و این سازگاری در طول سالیان متوالی حاصل شده است. همچون نژادهای زنبور عسل ایرانی، روسی، ایتالیایی و….

نام فارسی زنبور ( زیستگاه ) نام لاتین
زنبور عسل ایرانی Apis mellifera meda (persica)
زنبور عسل سیاه (اروپا و روسیه) Apis mellifera mellifera
زنبور عسل ایتالیایی یا زنبور طلایی (ایتالیا) Italian (Apis mellifera ligustica)
زنبور عسل قفقازی (گرجستان) Caucasian (Apis mellifera caucasica)
زنبور عسل کارنیولان (اروپا) Carniolan (Apis mellifera carnica
زنبور عسل مصری (مصر و لیبی)  
زنبور عسل تونسی ( تونس )  
زنبور عسل صحرا یا مغرب ( مغرب)  
زنبور عسل کاپ ( آفریقای جنوبی )  
زنبور عسل اسکاندیناویایی (سوئد و نروژ)  
زنبور عسل ایبری ( اسپانیا و پرتقال )  
زنبور عسل نقره ای ( شمال روسیه و سیبری)  
زنبور عسل اورال (کوه های اورال روسیه و شمال خزر )  
زنبور عسل سوری (سوریه و اردن )  
زنبور عسل چینی (چین)  
زنبور عسل ژاپنی (ژاپن)  
زنبور عسل جاوه ای ( اندونزی )  

 

انواع زنبورهای عسل به ترتیب از چپ به راست کارگر، زنبور ملکه و نر

انواع زنبورهای عسل

Hepburn, H. R., & Hepburn, C. (2011). Bibliography of the Asian species of honeybees. Honeybees of Asia, 473-657

DOI:10.1007/978-3-642-16422-4_20

Otis, G. W. (1996). Distributions of recently recognized species of honey bees (Hymenoptera: Apidae; Apis) in Asia. Journal of the Kansas Entomological Society, 311-333

 

دیدگاهتان را بنویسید