آیا انقراض زنبور عسل در حال رخ دادن است؟

چه عواملی باعث می شوند تا زنبورها در معرض خطر انقراض قرار گیرند؟

مجموع عوامل متعدد باعث زوال زنبورها می گردد، اگرچه برخی از عوامل تهدیدهای بزرگتری نسبت به سایرین هستند.

نابودی زیستگاه

به دلیل تغییر کاربری زمین برای کشاورزی صنعتی و توسعه شهری، از دست دادن زیستگاه به طور گسترده به عنوان بزرگترین تهدید برای زنبورها در نظر گرفته می شود. هنگامی که زمین برای رشد تک‌کشت (یک نوع محصول به جای بسیاری از محصولات مختلف) پاکسازی می‌شود، زنبورها دیگر قادر به جستجوی شهد در میان طیف متنوعی از گیاهان نیستند و این می‌تواند بر تغذیه آنها تأثیر بگذارد.

روش‌های کشاورزی مدرن  به تغییراتی در ساختارهای طبیعی مانند آبراه‌ها، درختان و مراتع نیاز دارند. تا تولیدات تجاری محصولات کشاورزی را افزایش دهند. اگرچه توسعه شهری نیز یک تهدید محسوب می شود، اما برنامه ریزان شهری می توانند برای جبران از دست دادن منابع در هنگام پاکسازی زمین، پارک ها و مزارع حاشیه ای را اضافه کنند.

آفت کش ها

صنعت کشاورزی مدرن همچنین مقصر استفاده گسترده از آفت‌کش‌ها است. به‌ویژه نئونیکوتینوئیدهای که می‌توانند کلنی‌های زنبور عسل را در هنگام شهدآوری زنبورها در میان گیاهان سمپاشی شده تهدید کنند.

در اوایل سال 2020، آژانس حفاظت از محیط زیست برخی گام های موقتی را پیشنهاد کرد. که ممکن است به کاهش آسیب‌های ناشی از این دسته از آفت‌کش‌ها کمک کند. چند مورد از تغییرات پیشنهادی عبارتند از:

مدیریت استفاده آفت‌کش‌ها فقط روی گیاهانی که کاملاً به آن‌ها نیاز دارند و کاهش دادن میزان مصرف در مورد محصولات که در معرض خطر هستند.

اعمال محدودیت در زمانبندی استفاده، به طوری که زنبورها در هنگام شکوفه دادن محصولات کمتر در معرض آن قرار بگیرند.

مشخص نیست که آیا این پیشنهادات صرفاً پیشنهاد هستند یا در نهایت به دستورات تبدیل خواهند شد.

تغییر اقلیم

همانطور که قبلاً گفته شد، افزایش روزافزون دمای هوا به کاهش چندین گونه زنبور عسل منجر شده است. اما فقط گرما نیست که می تواند معیشت زنبورها را تهدید کند. تغییر الگوهای آب و هوا می تواند بر روی شکوفه دادن گیاهان تأثیر بگذارد و اگر زمان شکوفه دهی با زمانی که زنبورها از خواب زمستانی بیرون می آیند همزمان نباشد، زنبورها نمی توانند گرده و شهد مورد نیاز برای تغذیه کلنی های خود را جمع آوری کرده و آنها را زنده نگه دارند.

انگل، بیماری ها و شکارچیان

کنه کشنده واروآ تنها انگلی نیست که زنبورها با آن روبرو هستند. در کلنی های زنبور عسل، کنه دیگری وجود دارد که می تواند به مجاری های تنفسی زنبورها حمله کند. انگل ها و بیماری ها را اغلب می توان با مراقبت  کنترل کرد، اما زمانی که بیماری ها در جمعیت های وحشی گسترش یابد، هیچ کاری برای کاهش فاجعه نمی توان انجام داد.

شکارچیان زنبورها را نیز تهدید می کنند، اما توجه به این نکته مهم است که زنبورها بخشی از زنجیره غذایی هستند. برخی از حیوانات بزرگتر از زنبورها تغذیه می کنند و این فقط یک فرآیند طبیعی اکوسیستم است. با این حال، وقتی گونه‌های مهاجم معرفی می‌شوند. به‌ویژه گونه‌های بسیار تهاجمی مانند «هورنت‌های کشتار» که به تازگی کشف‌شده اند. نتیجه می‌تواند به‌ویژه برای جمعیت زنبورها مخرب باشد.

گونه های مهاجم

گونه‌های زنبور مهاجم می‌توانند جمعیت زنبورهای بومی را تحت تأثیر قرار دهند و زنبورهای بومی را مجبور به رقابت برای یافتن منابع غذایی کنند. اما گونه‌های گیاهی مهاجم نیز می‌توانند به زنبورها آسیب بزنند، زیرا برخی از گیاهان بومی را از بین می‌برند و تنوع غذایی را کاهش می‌دهند. زنبورها برای اینکه تغذیه متعادلی داشته باشند نیاز به شهد در میان مجموعه متنوعی از منابع گل دارند.

بنجامین کالوزا، محقق آلمانی، می‌گوید: «فقط در محیط‌ زیست های غنی از گونه‌های گیاهی، زنبورها به طور پیوسته غذای کافی، متعادل و باکیفیت را پیدا می‌کنند».

اگرچه ممکن است برای زنبورهای غیر اهلی وضعیت ناامیدکننده به نظر برسد، برخی از تغییرات سیاستی مانند ممنوعیت آفت کش های خاصف می تواند تا حدودی به کاهش بحران کمک کند. علاوه بر این، برنامه اقدام مشارکت گرده افشان که در سال 2016 برای وقف زمین به گرده افشان ها ایجاد شد، هنوز دست نخورده باقی مانده است. اگرچه مشخص نیست که این برنامه پس از سال 2020 ادامه خواهد داشت یا خیر.

در حال حاضر، USDA در حال مطالعه راه‌هایی برای کنترل پاتوژن‌ها و انگل‌ها است و این کار می‌تواند کمک زیادی به سالم بودن زنبورها کند.

اما برای یک شهروند معمولی، بهترین راه برای ایفای نقش فعال در کمک به زنده نگهداشتن زنبورها، کاشت گل‌های وحشی بومی، اتکای کمتر به آفت‌کش‌ها و در نظر گرفتن بخشی از چمن‌زار با باغی پر از منابع غذایی جایگزین زیستگاه بومی است. البته شاید کمک بزرگی به نظر نرسد، اما اگر بسیاری در جامعه ما این گام‌های کوچک را بردارند، اقدامات جمعی ما واقعاً معنادار خواهد بود.