عسل گل قاصدک
عسل قاصدک یک عسل تک گل است که توسط زنبورهای عسل جمع آوری و با فرآورش شهد قاصدک به عسل تبدیل می شود. عسل قاصدک تک گل از شهد گل های جنس Taraxacum به دست می آید.
عسل قاصدک چیست؟
عسل قاصدک یک عسل تک گل است که از شهد قاصدک تهیه می شود. دو منبع رایج در عسل قاصدک آمریکای شمالی Taraxacum officinale (قاصدک معمولی) و Taraxacum laevigatum (قاصدک دانه قرمز یا سنگی) هستند. برای اینکه عسل تک گلی در نظر گرفته شود، معمولاً باید حاوی حداقل 10 درصد شهد از منبع تک گلی باشد که ادعا می شود. عسل قاصدک بین 5 تا 65 درصد خلوص است، اما این مقدار می تواند شامل گونه های مختلفی از جنس تاراکساکوم باشد.
رنگ، طعم و عطر عسل قاصدک
خالص ترین عسل قاصدک به رنگ زرد طلایی روشن می باشد. با قوام بالا و سریع متبلور می شود و رنگ آن به مرور تیره می شود. بسته به مخلوط ترکیبات که در عسل قاصدک وجود دارد، طعم آن از تلخ و قابض تا گیاهی و ملایم شیرین متغیر است. در عین حال، رایحه آن می تواند از چوبی یا گیاهی تا تند و کمی سرکه ای متفاوت باشد.
زنبورها چگونه عسل قاصدک را تولید می کنند؟
وقتی زنبور عسل شهد گل قاصدک را جمع آوری می کند، آن را با آنزیمی در دهانش مخلوط می نماید. خود آنزیم به نام اینورتاز یا “آنزیم زنبور عسل” شناخته می شود که از غدد زنبور عسل ترشح می گردد. وقتی زنبورهای عسل به کندو بازگشتند، شهد گل قاصدک را که جمع‌آوری کرده‌اند، بین خود می‌گذرانند و آن را با اینورتاز مخلوط می‌کنند.
این عمل باعث کاهش محتوای آب و تبدیل شهد به عسل می شود. سپس عسل را در حجره های مومی قرار می‌دهند، اما در این مرحله، محتوای آب ممکن است هنوز خیلی زیاد باشد. برای کاهش محتوای آب، زنبورهای عسل بال های خود را در بالای حجره می نوازنند و این به نوبه خود مقداری از آب آن را تبخیر می کند. پس از اتمام فرآیند، محتوای آب عسل تقریباً زیر 20٪ خواهد بود. سپس درپوش حجره بسته می شود و زنبورهای عسل این فرآیند تولید را دوباره تکرار می کنند.
عسل قاصدک چه زمانی تولید می شود؟
عسل قاصدک یکی از اولین عسل های تولیدی در سال است. به طور معمول، این عسل را می توان در اوایل بهار برداشت کرد، و این معمولاً در مطابق اوایل ماه آوریل (فروردین) در نیمکره شمالی است. در شروع سال قاصدک ها منبعی غذایی مهم زنبورهای عسل هستند. با این حال، معمولاً اینطور است که فقط کلنی های قوی حجم قابل توجهی از عسل قاصدک را تولید می کنند.
واقعیت این است که بسیاری از زنبورداران اولین شانه‌های عسل سال را به تغذیه کندو اختصاص می دهند، به این ترتیبکه عسل قاصدک نسبت به سایر گونه‌های تک گل کمتر در بازار یافت می شود. عسل قاصدک باید قبل از شروع شکوفه دادن گل های دیگر برداشت شود، در غیر این صورت زنبورها توجه خود را تغییر می دهند و شروع به تولید عسل چند گلی می کنند.
بهترین گل قاصدک برای زنبورهای عسل
قاصدک معمولی (Taraxacum officinale) هم رایج ترین و هم بهترین قاصدک برای زنبورهای عسل برای گرده افشانی و استخراج شهد است. در اوایل سال، قاصدک یکی از تنها منابع غذایی موجود برای زنبورهای عسل می باشد.
از آنجایی که آنها به اندازه سایر گیاهان منبع تغذیه ای خوبی نیستند، زنبورهای عسل در زمان دسترسی به سایر گل ها، آن ها را به قاصدک ترجیح می دهند. با این حال، زنبورها برای داشتن تنوع غذایی، شهد قاصدک ها را هم جمع آوری می کنند.
بهترین محیط زیست برای تولید عسل قاصدک
برای تولید عسل قاصدک تک گل، زنبورستان ها باید در منطقه ای با تراکم بالا از قاصدک ها قرار گیرند. از آنجایی که قاصدک‌ها یکی از اولین گل هایی هستند که در اوایل بهار شکوفه می‌دهند، ایده‌آل آن است که کندوها را در مزارع بزرگ دست نخورده قرار دهید، چون با شروع بهار، آنها معمولاً از قاصدک‌ها پر می‌شوند.
با گذشت زمان گل های دیگر هم جوانه می زنند و زنبورها آنها را ترجیح خواهند داد. به این ترتیب عسل قاصدک تک گل رقیق می گردد و گونه ای چند گلی ایجاد می شود. بنابراین، استخراج زودهنگام عسل قاصدک برای زنبورداران ضروری است، زمانی که ترکیب عسل عمدتاً از شهد قاصدک تشکیل شده است.
خواص عسل قاصدک
التیام زخم و سوختگی
اثرات مثبت استفاده از عسل خام طبیعی بر زخم ها و سوختگی ها گزارش شده است.
کاهش مدت زمان اسهال
با توجه به National Center for Biotechnology Information مصرف عسل خام نشان داده است که شدت و طول مدت اسهال را کاهش می دهد.
جلوگیری از رفلاکس اسید
تحقیقات نشان داده است که پوشش مری و معده با عسل، در واقع می تواند جریان رو به بالا مواد غذایی هضم نشده و اسید معده را کاهش دهد.
مبارزه با عفونت ها
دانشمندان در سال 2010 گزارش دادند که عسل از طریق پروتئین خود (دفنسین-1) توانایی کشتن باکتری ها را دارد.
تسکین علائم سرماخوردگی و سرفه
ثابت شده است که عسل ممکن است در تسکین علائم سرماخوردگی و سرفه مفید باشد. سازمان بهداشت جهانی در واقع عسل را به عنوان یک درمان طبیعی سرفه توصیه می کند.
سرشار از آنتی اکسیدان
عسل خام با کیفیت بالا حاوی بسیاری از آنتی اکسیدان های مفید است. که شامل ترکیبات فنلی مانند فلاونوئیدها و اسیدهای آلی است.
می تواند تری گلیسیرید را کاهش دهد
تری گلیسیرید با مقاومت به انسولین مرتبط است و عامل اصلی دیابت نوع 2 می باشد. مطالعات متعدد، مصرف منظم عسل به ویژه زمانی که به جای قند استفاده می شود را با اندازه پایین تر تری گلیسیرید مرتبط دانسته اند.
این مزایا شامل عسل خام می شود. عسل فیلتر شده یا پاستوریزه این فواید را از بین می برد.
عسل خام قاصدک در مقایسه با عسل معمولی گرما دیده
عسل گل قاصدک طبیعی بیشتر به صورت خام عرضه می شود. یعنی بر روی آن هیچ گونه عملیات اضافی که خواص اولیه اش را از دست بدهد انجام نمی گیرد. و همانگونه که از کندو بدست می آید و با صاف نمودن جزئی مصرف می گردد. چون گرده زنبور عسل، بره موم و سایر ترکیبات مفید و با ارزش با صاف کردن زیادی حذف می گردند و یا طی فرآیند پاستوریزاسیون از دست می روند.
در حالت خام، عسل قاصدک به طور طبیعی حاوی بسیاری از مزایای ذکر شده در بالا است. طعم عسل قاصدک از تلخ و قابض تا گیاهی و کمی شیرین متغیر است. عطر آن می تواند از چوبی/گیاهی تا تند و کمی سرکه ای متفاوت باشد.
به عبارتی با فیلتر شدن و پاستوریزه شدن عسل تولید انبوه که با نام معمولی می شناسیم. متأسفانه بسیاری از مواد ضد باکتری و فعالش را از دست می دهد. تحقیقات نشان داده است که فرآوری عسل می تواند مقدار آنتی اکسیدان را تا (و حتی بیش از) 30 درصد کاهش دهد. کاهش این آنتی اکسیدان باعث کاهش اثربخشی عسل گشنیز به عنوان یک عامل ضد باکتری و ضد میکروبی می شود.
عسل قاصدک با خواص ضد عفونی کننده
استفاده از عسل خام به عنوان یک ضد عفونی کننده به هزاران سال قبل از مصر باستان باز می گردد. درمان زخم هایی مانند سوختگی و زخم تنها یکی از راه هایی است که می توان از عسل به صورت موضعی به عنوان یک مرهم ضد عفونی کننده استفاده کرد. عسل قاصدک با جذب آب و کمک به خشک شدن زخم ها می تواند به مهار رشد قارچ ها و باکتری ها کمک کند.
گلوکز اکسیداز آنزیمی است که در عسل وجود دارد. این آنزیم می تواند تولید پراکسید هیدروژن را تسهیل کند. عسل خام قاصدک به عنوان یک آنتی بیوتیک طبیعی عمل می کند و از زخم ها در برابر کثیفی و سایر مواد محافظت می کند.
چه زمانی باید از خوردن عسل قاصدک پرهیز کنید؟
اگر آلرژی دارید و احتمالا شما را به عسل یا قاصدک حساس می کند، باید از خوردن عسل قاصدک دوری کنید. اگر به زنبورها حساسیت دارید و مطمئن نیستید که به عسل واکنش نشان می‌دهید، باید با پزشک خود مشورت کنید.
به نوزادان کمتر از 1 سال به دلیل وجود باکتری‌های مضر که می‌تواند بر سیستم گوارشی توسعه نیافته آنها غلبه کند، هرگز نباید عسل داده شود. دلیلش وجود اسپورهای بوتولیسم است که سیستم گوارشی توسعه نیافته نوزاد قادر به کنترل آن نیست. هنگامی که کودکان بزرگتر شدند، معمولا سیستم ایمنی قوی تری دارند و خطر خوردن عسل خام کاهش می یابد.
ترکیب شیمیایی عسل قاصدک
ترکیبات شیمیایی عسل قاصدک بسته به مقدارگرده قاصدک موجود در آن بسیار متفاوت است. هرچه میزان گرده قاصدک در عسل بیشتر باشد، نسبت گلوکز به فروکتوز بیشتر خواهد بود.
Özenirler, Ç. İ. Ğ. D. E. M. (2018). Dandelion honey: a new monofloral honey record for Turkey. Uludağ Arıcılık Dergisi, 18(2), 87-93
https://doi.org/10.31467/uluaricilik.485024
Helbling, A., Peter, C. H., Berchtold, E., Bogdanov, S., & Müller, U. (1992). Allergy to honey: relation to pollen and honey bee allergy. Allergy, 47(1), 41-49
https://doi.org/10.1111/j.1398-9995.1992.tb02248.x
Křížek, T., & Müllerová, R. (2020). Sucrose hydrolysis during the preparation of “dandelion honey”. Monatshefte für Chemie-Chemical Monthly, 151, 1231-1234
