موم زنبور عسل

خواص فیزیکی موم زنبور عسل

موم تازه بلافاصله پس از ترشح سفید است. و استادانه توسط زنبور عسل در ساخت شانه بکار می رود. با استفاده شدن در داخل کندو تیره تر می گردد زیرا گرده ها، و بقایای لاروها و سایر الودگی ها به طور ناخواسته وارد آن می شوند. موم زنبور عسل صاف شدن، اما تصفیه نشده در رنگ های زرد روشن تا تیره موجود است. موم سفید خالص موجود در بازار همیشه سفیدسازی شده است.

نقطه ذوب موم زنبور عسل ثابت نیست چون ترکیبات با منشاء آن متغیر است. فارماکوپه های مختلف محدوده ای بین 61-66 درجه سانتیگراد یا معمولاً 62-65 درجه سانتیگراد را گزارش کرده اند. چگالی نسبی آن در دمای 15 درجه سانتیگراد 0.958 – 0.970 گرم بر سانتی متر مکعب است و مقاومت الکتریکی آن از   5×10¹²  تا  20×10¹²   Ohm m است. ضریب هدایت حرارتی آن Jcm/s^°Ccm² 2.5 x d10^-3 است. ارزش صابونی شدن موم 85-100 است. موم زنبور عسل یک ماده بی اثر در دمای نسبتاً پایین (حدود 32 درجه سانتیگراد) دارای انعطاف پذیری بالاست.

در مقابل، در این دما، بیشتر موم های گیاهی بسیار سخت تر و ساختار کریستالی دارند. موم زنبور عسل در آب نامحلول و در برابر بسیاری از اسیدها مقاوم است، اما در اکثر حلال‌های آلی مانند اتر، بنزین، بنزول، کلروفرم، روغن سقز محلول و پس از گرم شدن در الکل و روغن‌های چرب محلول می باشد. موم‌های گدا (Ghedda) از گونه‌های زنبور عسل آسیایی نرم‌تر و پلاستیکی‌ترند.

اما نقطه ذوب متفاوتی ندارند. نقطه ذوب موم از سه گونه زنبور بدون نیش  Meliponid بین 64.6 و 66.5 درجه و موم زنبور مخملی دارای نقطه ذوب بسیار پایین تری در دمای 30  الی 40 درجه سانتیگراد است . زنبورهای مخملی موم خود را با گرده مخلوط می کنند تا استحکام ساختاری آن را بهبود بخشند. سایر موم های حشرات معمولاً برای پوشش های محافظ بدن به جای اهداف ساختاری استفاده می گردد. بنابراین آنها از نظر ترکیب و همچنین ویژگی های فیزیکی بسیار متفاوت هستند و می توانند نقطه ذوب بسیار بالاتری داشته باشند.

نسبت مقدار استر به اسیدها، مشخصه ای است که توسط فارماکوپه های مختلف برای توصیف موم خالص زنبور عسل استفاده می شود، به طور قابل توجهی با حرارت دادن طولانی یا بیش از حد تغییر می کند. در دمای 100 درجه سانتیگراد به مدت 24 ساعت نسبت استر به اسید بیش از حد معین شده برای موم خالص زنبور عسل است تغییر می کند. حرارت دادن بلند مدت یا در دماهای بالاتر منجر به تخریب و از دست دادن بیشتر هیدروکربن ها می گردد. این تغییرات همچنین بر خواص فیزیکی موم تأثیر می گذارند.

بنابراین، حرارت بیش از حد در طول صاف کردن یا فرآوری بیشتر، موم را از نظر ساختاری تغییر می دهد. علاوه بر خارج شدن ترکیبات معطره بسیاری از ویژگی های مفید آن با از دست رفتن ریز ترکیبات کاهش می یابد، بلیچینگ یا سفیدسازس حداقل ترکیبات معطره موم را از بین می برد. موم سفید شده دیگر رایحه مطبوع و معمولی موم را ندارد و می توان فرض کرد که فاقد بسیاری از ریز ترکیبات مفید دیگر نیز می باشد.

بنابراین، این موم های گدا را نمی توان به عنوان جایگزینی برای موم آپیس ملیفرا در دستور العمل های خاص استفاده کرد. از آنجایی که اطلاعات کمی در مورد اینکه کدام ترکیبات یا مخلوط‌ها باعث اثرات مفید دارویی و پوستی موم زنبور عسل می‌شوند، نمی‌توان از داده‌های ترکیبات سازنده به تنهایی نتیجه‌گیری کرد.