فرومون های زنبور عسل

فرمون‌ های زنبور عسل مخلوطی از مواد شیمیایی هستند که توسط زنبورها به داخل کندو یا محیط آزاد می‌شوند و باعث تغییراتی در فیزیولوژی و رفتار زنبورهای دیگر می‌شوند. زنبورهای عسل (Apis mellifera)  یکی از پیچیده‌ترین سیستم‌های ارتباطی فرمونی موجود در طبیعت را دارند. و دارای 15 غده شناخته شده هستند که مجموعه‌ای از ترکیبات را تولید می‌کنند.

این پیام رسان های شیمیایی توسط ملکه، زنبور نر، زنبور کارگر یا زنبور کارگر تخمگذار ترشح می شوند، تا واکنشی را در سایر زنبورها ایجاد کنند. پیام های شیمیایی توسط آنتن یا شاخک های زنبور و سایر اعضای بدنش دریافت می شود. آنها به صورت مایع فرار یا غیر فرار تولید می گردند. و از طریق تماس مستقیم به صورت مایع یا بخار انتقال می یابند.

فرومون‌ های زنبور عسل را می‌توان به فرومون‌های راه انداز که به‌طور موقتی بر رفتار گیرنده تأثیر می‌گذارد، و فرومون‌های آغازگر که تأثیر طولانی‌مدتی بر فیزیولوژی گیرنده دارند، دسته‌بندی کرد. فرمون‌های راه انداز واکنش رفتاری تقریباً فوری در زنبور دریافت‌کننده ایجاد می‌کنند. در شرایط خاصی، یک فرومون می تواند هم به عنوان فرومون راه انداز و هم به عنوان فرومون آغازگر عمل کند. فرومون ها ممکن است یک ماده شیمیایی یا مخلوط پیچیده ای از مواد شیمیایی متعدد با درصدهای مختلف باشند.

انواع فرومون های زنبور عسل

فرومون هشدار

دو فرومون زنگ خطر اصلی در زنبوران کارگر شناسایی شده است. یکی از آنها توسط غده Koschevnikov در نزدیکی ساقه نیش آزاد می شود و شامل بیش از 40 ترکیب شیمیایی از جمله ایزوپنتیل استات ، بوتیل استات، 1-هگزانول، بوتانول نرمال، 1-اکتانول، هگزیل استات، اکتیل استات، -nپنتیل استات و 2-نونانول. این ترکیبات شیمیایی با وزن مولکولی پایینی که دارند، بسیار فرار هستند. و به نظر می رسد کمترین خاصیت را در بین همه فرومون ها داشته باشند.

هنگامی که زنبور حیوان دیگری را نیش می زند، فرومون های هشدار آزاد می شود. و زنبورهای دیگر را به محل مورد نظر فرا می خواند. و باعث می شود زنبورهای دیگر رفتار دفاعی داشته باشند، یعنی نیش بزنند. فرمون هشداری که هنگام نیش زنبور به حیوان دیگری منتشر می شود، بوی موز می دهد. دود می تواند فرومون هشدار زنبورها را بپوشاند.

فرمون هشدار دهنده دیگر توسط غدد فک پایین آزاد می شود و از 2-هپتانون تشکیل شده است که همچنین یک ماده بسیار فرار است. این ترکیب دارای اثر دافعه است و فرض شده است که از آن برای جلوگیری از دشمنان احتمالی و زنبورهای دزد استفاده می گردد. مقدار 2-هپتانون با افزایش سن زنبورها افزایش می یابد و در مورد شهدآورها بیشتر هم می شود.

در یک کشف جدید، مشخص شده که زنبورها در واقع از 2-هپتانون به عنوان بیهوش کننده و برای فلج کردن مزاحمان استفاده می کنند. پس از فلج شدن مزاحمان، زنبورها آنها را از کندو خارج می کنند.

فرومون نوزادان

یک فرومون آغازگر است که توسط لاروها تولید می شود و مانع رشد تخمدان زنبورهای کارگر می شود. و به زنبورهای پرستار کمک می کند لارو کارگر را از لارو و شفیره زنبور نر تشخیص دهند. این فرمون یک ترکیب ده جزئی از استر اسیدهای چرب است

فرومون زنبور نر

فرومون زنبور نر سایر نرها را به مکان های مناسب برای جفت گیری با ملکه های باکره جذب می کند.

فرومون غده دوفور

غده دوفور (به نام طبیعت شناس فرانسوی لئون ژان ماری دوفور) به دیواره پشتی واژن باز می شود. غده دوفور و ترشح آن تا حدودی مرموز مانده است.

ترشحات دوفور به زنبورهای کارگر اجازه می‌دهد بین تخم‌هایی که توسط ملکه گذاشته می‌شوند و تخم‌هایی که توسط کارگران گذاشته می‌شوند تمایز قائل شوند.

فرومون علامت گذاری تخم

این فرمون، مشابه آنچه در بالا توضیح داده شد، به زنبورهای پرستار کمک می کند تا بین تخم های گذاشته شده توسط ملکه زنبور عسل و تخم هایی که توسط یک کارگر تخمگذار گذاشته شده تمایز قائل شوند.

فرومون ردپایی

این فرمون توسط زنبورها هنگام راه رفتن باقی می‌ماند و در تقویت فرمون Nasonov در جستجوی شهد مفید است.در ملکه، این ترشح روغنی از غدد تارسال ملکه است. که هنگام عبور روی شان رسوب می کند. این امر ساخت سلول های ملکه را مهار می کند (در نتیجه از تشکیل توده مهاجر جلوگیری می کند) و تولید آن با افزایش سن ملکه کاهش می یابد.

فرومون شهدآور

اتیل اولئات توسط زنبورهای شهدآور مسن‌تر برای کند کردن روند بلوغ زنبورهای پرستار آزاد می‌شود. این فرومون آغازگر به عنوان یک تنظیم کننده عمل می کند. نسبت زنبورهای پرستار به زنبورهای شهدآور را در تعادلی که بیشترین سود را برای کندو دارد حفظ می کند.

فرمون ناسونوف

فرمون ناسونوف توسط زنبورهای کارگر پخش می شود و برای جهت یابی استفاده می شود. فرمون ناسونوف شامل تعدادی ترپنوئید از جمله ژرانیول، اسید نرولیک، سیترال و اسید ژرانیک است. سایر فرومون های تولید شده توسط بیشتر زنبورهای عسل عبارتند از فرمون غده رکتوم، فرمون تارسال، فرومون غده مومی و فرومون شان، و فرمون غده ترژیت می باشند.