پای زنبور عسل
زنبورها دارای سه دسته پا هستند، که مجموعاً شش پا دارند. که از آنها برای راه رفتن، نظافت خود و جمع آوری گرده استفاده می کنند. پاهای آن ها می توانند به طور مستقل یا با هم کار کنند تا وظایفی را که برای بقای زنبورها حیاتی هستند، انجام دهند.
زنبورها چند پا دارند؟
زنبورها سه دسته پا داشته یا در مجموع شش پا دارند. پاهای جلویی برای نظافت و تمیز کردن گرده از بدن آنها ضروری است، در حالی که پاهای میانی به راه رفتن، دویدن و بالا رفتن کمک می کند. پاهای میانی نیز به حرکت گرده ها روی پاهای عقب کمک می کند.
پاهای عقبی برای گرده افشانی حیاتی هستند. زنبورها گرده و بره موم را روی پاهای عقب برس می زنند، بسته بندی، جمع و حمل می کنند تا به کندو ببرند. تمام پاهای زنبور عسل دارای پنجه ها و پدهای چسبنده برای گرفتن سطوح و گیرنده های طعم برای شناسایی گیاهان و گل های ارجح است.
اجزای پای زنبور عسل کدامند؟
هر زنبور دارای دو پای جلو، دو پای میانی و دو پای عقب است. هر پا انعطاف پذیر است و به طور خاص برای کارهای مختلف طراحی شده است.
شش قسمت کلیدی پاهای زنبور عسل عبارتند:
کوکسا coxa
این قسمت از پای زنبور است که به بدن متصل است.
تروکانتر trochanter
این قسمت میانی پای زنبور عسل است که به کوکسا متصل است.
فمور femur
بخشی از پای زنبور که تروکانتر و درشت نی را به هم متصل می کند و شبیه به ران انسان است.
تیبیا tibia
بخشی از پای زنبور که فمور را به متاتارس متصل می کند. تیبیا جایی است که زنبورها گرده را جمع آوری و انتقال می دهند.
متاتارسوس metatarsuas
قسمت پنجم پای حشره؛ متاتارسوس ابزارهای تخصصی جمع آوری گرده برای پرس گرده، برس زدن گرده و اورکل را در خود جای می دهد که شبیه انبر است.
پا و پنجه تارسوس tarsus foot and trarsus claw
پای تارسوس به متاتارسوس متصل می شود و به یک پنجه تارسوس ختم می شود که می تواند برای گرفتن سطوح و نگه داشتن گیرنده های چشایی استفاده گردد. زنبورها همچنین دارای مفاصلی شبیه به زانو هستند که فمور (ران) و تیبیا (ساق) پا را به هم متصل می کند و باعث انعطاف پذیری پاها می شود.
زنبورها از پاهای خود برای چه کارهایی استفاده می کنند؟
در پرواز کردن
زنبورها از پاهای خود برای تثبیت پرواز خود استفاده می‌کنند و آنها را به سمت پایین کشیده تا بدن خود را به جلو می‌برند و نیروهای بالابری ایجاد می‌کنند که از غلت خوردن جلوگیری کند. با این قابلیت زنبورها می توانند در یک خط مستقیم تا 100 یارد پرواز کنند.
پاها همچنین می توانند به مانورهای هوایی آن ها کمک کنند و در برابر تلاطم باد مقاوم باشند. پاهای عقب استوارند و به آنها کمک می کند در بادهای شدید ثابت بمانند، اما انجام این کار کششی باعث کاهش عملکرد پرواز می شود. برخی از انواع زنبورها می توانند تا 15 مایل در ساعت پرواز کنند.
پیاده روی
زنبورها از گلی به گل دیگر پرواز می کنند، اما برای جمع آوری گرده روی گیاهان راه می روند. آنها همچنین در لانه راه می روند تا شان های آن را بسازند. علاوه بر این، پاها به زنبورها اجازه می‌دهند تا روی گل‌ها، گیاهان یا سطوح دیگر فرود آیند.
جمع آوری گرده
هدف اصلی زنبور عسل گرده افشانی است. گرده ممکن است برای رویش تخم یا در ترکیب با شهد برای تغذیه لارو استفاده شود، در حالی که شهد یک ماده قندی است که زنبورها آن را می خورند. زنبورها از پاهای عقب خود برای برس زدن، جمع‌آوری و انتقال گرده به لانه استفاده می‌کنند و در حین سفر مقداری را روی گل‌های می‌گذارند و به گرده افشانی کمک می‌کنند.
چشیدن
بسیاری از گونه‌های زنبور عسل دارای گیرنده‌های چشایی در پای تارسوس هستند، اگرچه گیرنده‌های چشایی در شاخک‌ها و دهان خود نیز دارند. زنبورها می توانند با فرود آمدن روی گل، یا با بیرون آوردن زبان خود یا حس کردن هوا از طریق شاخک، طعم یک گل یا گیاه را بچشند. طعم برای جمع آوری غذا و شناسایی اعضای کلنی حیاتی و ضروری است.
حس کردن یا شنوایی
زنبورها مانند انسان یا سایر پستانداران گوش ندارند، اما می توانند صداها را تشخیص دهند. آنها اندام های ساب جنوال دارند که می توانند ارتعاشات محیط را برای درک صدا تشخیص دهند. اندام ساب جنوال در زیر زانو روی ساق قرار دارد.
آراستن و نظافت
آراستن و نظافت برای سلامت زنبور عسل و عملکرد آن به عنوان گرده افشان ضروری است. زنبورها مستعد ابتلا به بسیاری از عوامل بیماری زا هستند که می توانند بیماری ها را به کلنی منتقل کنند.
زنبورها هنگام بازگشت به کندو باید گرده را از خود پاک کنند. آنها می‌توانند گرده‌ها را از روی چشم‌ها و صورت خود پاک کنند تا آن را به سبد گرده روی پاهای عقبی منتقل سازند.
علاوه بر این، زنبورها دارای پاک کننده های شاخک بر روی پاهای جلویی خود هستند تا آنها را از باکتری ها و سایر میکروارگانیسم ها دور نگه دارند. برای تمیز کردن شاخک ها، با بالا بردن ساق پا و خم کردن تارس، حلقه‌ای را تشکیل می‌دهند و به خارها اجازه می‌دهند تا شکاف ها را تمیز کنند.
گرفتن و چنگ زدن
زنبورها از پاهای خود برای گرفتن اشیا مانند سطوح یا مواد برای ساخت کندو استفاده می کنند. وقتی روی گل ها فرود می آیند، آنها را می گیرند و تکان می دهند تا گرده ها آزاد شده و جمع گردند. زنبورها همچنین برای ساختن کندو و چسباندن موم به سلول های حجره مواد را می گیرند و حمل می کنند.
آیا هر جفت پا در زنبور عسل عملکرد خاصی دارد؟
هر مجموعه از پاها عملکرد خاصی را برای زنبور انجام می دهد. پاهای جلو برای تمیز کردن، نظافت و گرفتن مواد استفاده می شود، در حالی که پاهای میانی به پرواز، راه رفتن و حفظ ثبات پرواز کمک می کند. پاهای عقب دارای سبدهای گرده برای جمع آوری و انتقال گرده هستند و می توان از آنها برای مقاومت در برابر تلاطم باد در هنگام پرواز استفاده کنند.
سبدهای گرده در کجا قرار دارند؟
سبدهای گرده یا corbiculae روی پاهای عقبی گونه های خاصی از زنبورها قرار دارند. این یک حفره تمیز و پولیش شده است که توسط پرزهای کوچک احاطه گردیده و گرده گل را فشرده می سازد تا به راحتی آن را به کندو ببرند.
برای تکاندن گرده ها از ناحیه سر و قسمت جلویی بدن خود استفاده می کند و بعد زنبور با پاهایش گرده ها را به سبد گرده منتقل می کنند.
آیا همه زنبورها سبد گرده روی پاهای خود دارند؟
زنبورهای خانواده Apidae دارای سبدهای گرده هستند که شامل زنبورهای عسل، مخملی، زنبورهای بدون نیش و زنبورهای ارکیده است. انواع دیگر زنبورها دارای اسکوپ یا توده متراکمی از موهای شاخه دار دراز هستند که گرده ها را جمع آوری و نگه می دارند.
وقتی یک زنبور پاهای خود را از دست می دهد چه اتفاقی می افتد؟
اگر یک زنبور یک پای خود را از دست بدهد، ممکن است زنده بماند. هر شش پا لازم است، و اگرچه زنبور ممکن است بتواند خود را با از دست دادن پای جلویی یا میانی خود وفق دهد، اما به اندازه یک زنبور با تمام پاهایش زندگی نخواهد کرد. اگر زنبوری پای خود را بشکند یا آسیبی مشابه را تجربه کند، ممکن است با استراحت نجات یابد.
پاهای زنبور برای بقای آن حیاتی است
زنبورها شش پا دارند که مکمل پرواز، تغذیه و گرده افشانی هستند. هر مجموعه ای از پاها اهداف متفاوتی را انجام می دهد، از جمع آوری گرده گرفته تا نظافت و پایداری پرواز. بدون این پاها و سازگاری تخصصی آنها، زنبور عسل ممکن است نتواند عملکرد حیاتی خود را برای کندو یا اکوسیستم انجام دهد.
Kaya, M., Mujtaba, M., Bulut, E., Akyuz, B., Zelencova, L., & Sofi, K. (2015). Fluctuation in physicochemical properties of chitins extracted from different body parts of honeybee. Carbohydrate Polymers, 132, 9-16
https://doi.org/10.1016/j.carbpol.2015.06.008
Poklukar, J., & Kezić, N. (1994). Estimation of heritability of some characteristics of hind legs and wings of honeybee workers (Apis mellifera carnica Polm) using the half-sibs method. Apidologie, 25(1), 3-11
https://doi.org/10.1051/apido:19940101
Saide, J. D., Chin-Bow, S., Hogan-Sheldon, J., & Busquets-Turner, L. (1990). Z-band proteins in the flight muscle and leg muscle of the honeybee. Journal of Muscle Research & Cell Motility, 11, 125-136