ملکه زنبور عسل
ملکه زنبور عسل معمولاً ماده ای بالغ و لقاح یافته است که در کلنی یا کندوی زنبورهای عسل زندگی می کند. با اندام های تولید مثلی کاملاً توسعه یافته، ملکه معمولاً مادر بیشتر زنبورهای موجود در کندوی زنبور عسل می باشد.
ملکه ها از لاروهایی که توسط زنبورهای کارگر انتخاب شده و بطور ویژه ای تغذیه می شوند تا به بلوغ جنسی برسند. بوجود می آیند. بطور طبیعی فقط یک ملکه بالغ لقاح یافته در کندو وجود دارد. که زنبورها معمولاً از او پیروی و به شدت از او محافظت می کنند. لفظ “ملکه زنبور عسل” را می توان به طور کلی برای هر زنبور ماده ی بارور که در یک کلنی گونه ی زنبور عسل فراجتماعی به کار برد.
با این حال، مانند زنبور بدون نیش برزیلی Schwarziana quadripunctata، یک آشیانه ممکن است چندین ملکه یا حتی ملکه‌های کوتوله داشته باشد که آماده جایگزینی مرگ ناگهانی ملکه ی غالب می باشند.
در فصول گرم سال زنبورهای ماده “کارگر” هر روز کندو را برای جمع آوری شهد و گرده ترک می کنند. در حالی که زنبورهای نر هیچ هدف سازندگی یا گرده افشانی ندارند، وظیفه اصلی آنها (اگر به اندازه کافی سالم باشند) جفت گیری با زنبور ملکه است. اگر در انجام ماموریتشان موفق شوند، پس از جفت گیری به زمین می افتند و می میرند.
هر تخم بارور شده پتانسیل ملکه شدن را دارد. رژیم غذایی در مرحله لاروی تعیین می کند که زنبور به ملکه تبدیل شود یا کارگر. ملکه ها فقط از ژل رویال (ژله غنی از پروتئین که از غدد روی سر کارگران جوان ترشح می گردد) تغذیه می شوند. و لارو کارگران با نان زنبور عسل که مخلوطی از شهد و گرده است تغذیه می شوند.
به همه لاروهای زنبور عسل در چند روز اول پس از تخم ریزی مقداری ژل رویال تغذیه می دهند اما فقط لاروهای ملکه هستند که به طور انحصاری تا آخر از ژل رویال تغذیه می کنند. در نتیجه تفاوت در رژیم غذایی، ملکه را برخلاف زنبورهای کارگر به یک ماده ی بالغ جنسی تبدیل می کند.
شاخون نام حجره پرورش ملکه زنبور عسل
ملکه ها در سلول های مخصوص ملکه رشد می کنند. سلول های ملکه کامل شده، شکل و بافتی شبیه بادام زمینی دارند. سلول‌های ملکه تحت عنوان شاخون ساخته می‌شوند که بزرگتر از حجره های معمولی نوزادان می باشند و به‌جای افقی، عمودی قرار می گیرند.
زنبورهای کارگر تنها زمانی شاخون ملکه را بیشتر می‌سازند که ملکه در سلول مختص ملکه تخم بگذارد. کلا ملکه قدیمی زمانی شروع به تخم گذاری در شاخون های ملکه می کند که شرایط برای تشکیل توده مهاجر یا جابجایی مناسب باشد.
سلول‌های توده مهاجر از پایین یک قاب آویزان می‌شوند، در حالی که ملکه‌های جایگزین یا اضطراری عموماً در سلول‌هایی که روی یک قاب ساخته شده‌اند، بزرگ می‌شوند.
در حالی که لارو ملکه جوان با سر رو به پایین شفیره می شود، کارگران سلول ملکه را با موم زنبور عسل می پوشانند. هنگامی که ملکه باکره آماده بیرون آمدن شد، یک برش دایره ای را در اطراف کلاهک سلول خود می جود. اغلب وقتی که قسمت اعظم برش انجام می شود، کلاهک باز می گردد، جوری که مانند یک درب لولایی به نظر می رسد. در طول فصل تشکیل توده مهاجر، ملکه قدیمی احتمالاً قبل از اینکه اولین ملکه باکره از سلول ملکه بیرون بیاید، همراه با گروه ملازم کندو را ترک خواهد کرد.
ملکه باکره زنبور عسل
ملکه باکره زنبور ملکه ای است که هنوز با زنبورهای نر جفت گیری نکرده است. باکره ها از نظر اندازه متوسط بین کارگران و ملکه های تخمگذار هستند. اما بسیار فعال ترند. تشخیص آنها در حین بازدید یک قاب سخت است، چون از روی شانه می‌گذرند، و در صورت لزوم از روی زنبورهای کارگر بالا می‌روند. و حتی اگر به اندازه کافی مزاحمشان شوید ممکن است پرواز کنند.
ملکه‌های باکره را اغلب هنگام بازدید می‌توان یافت در حالی که به دیواره‌ها یا گوشه‌های کندو چسبیده‌اند. ملکه های باکره فرمون ملکه کمتری تولید می کنند و اغلب مورد توجه کارگران به عنوان ملکه قرار نمی گیرند. ملکه باکره در چند ساعت اول ظهورش اگر در جلوی ورودی هر کندوی بدون ملکه قرار گیرد معمولاً پذیرفته شدنش بسیار خوب است، اما ملکه جفت گیری کرده عموما به عنوان یک غریبه شناخته می‌شود و در معرض خطر کشته شدن توسط کارگران ارشد و قدیمی تر می باشد.
هنگامی که یک ملکه باکره جوان از سلول ملکه بیرون می آید، به طور کلی به دنبال ملکه های باکره رقیب می گردد و سعی می کند آنها را بکشد. ملکه‌های باکره به‌سرعت هر ملکه ی باکره دیگر را چه از حجره بیرون آمده یا نیامده باشد پیدا و با نیش زدن می کشند. حجره ملکه ای که از کناره باز شده باشد، احتمالا ملکه باکره آن توسط یک ملکه باکره رقیب کشته شده است.
وقتی کندو پس از خروج توده مهاجر اول در حالت تشکیل توده مهاجر بعدی باقی می‌ماند، کارگران ممکن است از جنگ بین باکره‌ها جلوگیری کنند و یک یا چند باکره ممکن است با مهاجران بعدی بروند. سایر باکره ها ممکن است در کنار باقی مانده کندو بمانند. برخی از باکره ها برای جلوگیری از کشته شدن از کندو فرار می کنند تا به دنبال کندوی بدون ملکه بگردند، مانند زنبور اجتماعی Melipona scutellaris که می تواند شامل چندین ملکه ی باکره باشد.
پس از آنکه توده مهاجر در یک محل جدید مستقر شد، باکره ها خوی عادی خود را از سر می گیرند و تا حد مرگ می جنگند تا زمانی که تنها یکی باقی بماند. اگر دسته اول دارای یک ملکه باکره و یک ملکه قدیمی باشد، معمولاً به ملکه پیر اجازه زندگی می دهند. ملکه زنبور عسل پیر به تخمگذاری ادامه می دهد. در عرض چند هفته او به مرگ طبیعی می میرد و باکره که اکنون جفت گیری کرده جای او را می گیرد. بر خلاف زنبورهای کارگر، نیش ملکه خاردار نیست و می تواند بدون مرگ بارها نیش بزند.
صدای پایپینگ ملکه باکره
پایپنیگ صدایی است که توسط زنبورهای ملکه باکره در زمان های خاصی از رشد نواخته می شود. ملکه‌های باکره بالغ از طریق سیگنال‌های ارتعاشی ارتباط برقرار می‌کنند: کواکینگ ملکه‌های باکره در حجره هایشان و توسینگ از ملکه‌های آزاد در کلنی در مجموع به عنوان پایپینگ شناخته می‌شوند. یک ملکه باکره ممکن است اغلب قبل از بیرون آمدن از حجره خود و برای مدت کوتاهی پس از آن پایپینگ کند. ملکه های لقاح یافته ممکن است پس از رها شدن در کندو برای مدت کوتاهی پایپ شوند.
پایپینگ زمانی رایج است که بیش از یک ملکه در کندو وجود داشته باشد. فرض بر این است که پایپینگ نوعی فریاد جنگی است که به ملکه های رقیب اعلام می کند و به کارگران تمایل آنها را برای مبارزه نشان می دهد. همچنین ممکن است سیگنالی برای زنبورهای کارگر باشد که حمایت از کدام ملکه ارزشمندتر است.
صدای پایپنیگ ملکه باکره
فرصت جفت گیری ملکه زنبور عسل
ملکه باکره پیروز در یک روز آفتابی و گرم به «منطقه اجتماعات زنبورهای نر پرواز می‌کند، جایی که با 12 تا 15 نر جفت گیری کند. اگر آب و هوا خوب باشد، ممکن است چند روزی به منطقه اجتماع نرها بازگردد تا زمانی که به طور کامل لقاح یابد.
جفت گیری در طول پرواز اتفاق می افتد. ملکه جوان تا 6 میلیون اسپرم از چندین زنبور نر را در اسپرماتکا ذخیره می کند. او به طور انتخابی اسپرم ها را برای 2 تا 7 سال باقی مانده از زندگی خود رها می سازد.
ملکه باکره جوان فرصت محدودی برای جفت گیری دارد. اگر او به دلیل آب و هوای بد قادر به پرواز برای چند روزی نباشد و جفت گیری نکند. مرگ کلنی در راه است. چون کارگران لارو لقاح یافته (ماده) ندارند که از آن زنبورهای کارگر یا ملکه جایگزین را پرورش دهند.
اگرچه زمان بندی ممکن است متغییر باشد، جفت گیری معمولا بین روز ششم و دهم پس از ظهور ملکه انجام می شود. تخمگذاری معمولاً 2 تا 3 روز پس از بازگشت ملکه به کندو آغاز می گردد، اما می تواند زودتر از این زمان شروع شود.
فرآیند جانشینی ملکه یا سوپراسدور
با افزایش سن ملکه، تولید فرمون او کاهش می یابد. زنبور ملکه ای که پیر می شود، یا بیمار یا از کار افتاده می گردد، توسط کارگران در روشی به نام سوپراسدور جایگزین می گردد. یک زنبوردار ممکن است به اجبار سوپراسدور را برای مثال با قطع کردن یکی از پاهای میانی یا عقبی ملکه به کندو تحمیل کند. این باعث می شود که او نتواند تخم های خود را به درستی در انتهای حجره قرار دهد. کارگران این نقص را تشخیص داده و ملکه های جایگزین را پرورش می دهند.
هنگامی که یک ملکه جدید ظاهر می شود، کارگران ملکه معیوب را می کشند. مرگ از طریق محاصره ملکه توسط توده زنبورهاست که ارتعاشاتی تولید می کنند تا دمای بدن ملکه بالا رفته و باعث مرگش گردد. اگر ملکه ای به طور ناگهانی بمیرد، کارگران سعی می کنند با انتخاب چندین لارو تازه بیرون آمده و سپس سیراب کردن آن ها با ژل رویال یک ملکه اضطراری را پرورش دهند.
سپس زنبورهای کارگر حجره های ملکه بزرگتر را روی حجره های کارگری با اندازه معمولی می‌سازند که به صورت عمودی از سطح شانه نوزادان بیرون می‌زند. ملکه های اضطراری معمولاً کوچکتر اما پرکارتر از ملکه های معمولی هستند.
زندگی روزمره ملکه ملکه زنبور عسل
وظیفه اصلی ملکه زنبور عسل این است که بقای نسل عمل کند. یک ملکه لقاح یافته و تغذیه ی خوب می تواند در طول فصل بهار حدود 1500 تخم در روز بگذارد که بیشتر از وزن بدنش است.
او به طور مداوم توسط زنبورهای کارگر مراقبت می شود که هر نیاز او را برآورده می کنند، به او غذا می دهند و مدفوع او را تمیز می کنند. کارگران خادم همچنین فرمون فک پایین ملکه را جمع آوری و پخش می کنند، فرمونی که کارگران را از شروع سلول های ملکه باز می دارد.
ملکه زنبور عسل قادر به کنترل جنسیت تخم هایی است که می گذارد. ملکه یک تخم بارور شده (ماده) یا نابارور (نر) را با توجه به عرض سلول می گذارد. نرها در سلول هایی پرورش می یابند که به طور قابل توجهی بزرگتر از سلول های کارگران هستند. ملکه تخمک را با رها کردن انتخابی اسپرم از اسپرماتکا در حین عبور تخمک از مجرای تخمدانش بارور می کند.
شناسایی ملکه زنبور عسل
شکم ملکه زنبور عسل بلندتر از زنبورهای کارگری است که او را احاطه کرده اند و همچنین از یک زنبور نر بلندتر است. با این حال، در یک کندوی 60000 تا 80000 زنبور عسل، اغلب زنبورداران به سختی می توانند ملکه زنبور عسل را به سرعت پیدا کنند. به همین دلیل، بسیاری از ملکه ها در کندوها با یک لایه رنگ روشن روی قفسه سینه شان مشخص می گردند. رنگ معمولاً به ملکه آسیبی نمی رساند و در صورت لزوم یافتن او را آسان تر می کند.
اگرچه گاهی اوقات رنگ به صورت تصادفی انتخاب می شود، ولی پرورش دهندگان حرفه ای ملکه از رنگی استفاده می کنند که نشان دهنده سالی است که ملکه از تخم بیرون آمده است. و به آنها کمک می کند تصمیم بگیرند که آیا ملکه هایشان برای حفظ کندوی قوی به قدر کافی جوان هستند و یا نیاز به تعویض دارند. منوموریک برای کمک به زنبورداران در به خاطر سپردن ترتیب رنگ ها آموزش داده می شود. (سفید، زرد، قرمز، سبز، آبی)
پرورش ملکه
پرورش ملکه فرآیندی است که طی آن زنبورداران از لارو زنبورهای کارگر جوان لقاح یافته زنبورهای ملکه را پرورش می دهند. متداول ترین روش مورد استفاده به عنوان روش دولیتل شناخته می شود. در روش دولیتل، زنبوردار لاروهایی را که 24 ساعت یا کمتر از آن سن دارند، به یک سلول ملکه پیوند می‌زند. سلول های ملکه در داخل یک کلنی سلول ساز قرار می گیرند. کلنی سلول ساز یک کلنی قوی، پر تغذیه و بدون ملکه است که با ژل رویال لارو را تغذیه و لاروها را به ملکه زنبور عسل تبدیل می کند.
پس از تقریباً 10 روز، سلول‌های ملکه از کلنی سلول‌ساز به کندوچه جفت‌گیری منتقل می‌شوند که در داخل محوطه‌های جفت‌گیری قرار می‌گیرند. ملکه ها از سلول های خود در کندوچه خارج می گردند. پس از تقریباً 7 تا 10 روز، ملکه های باکره پروازهای جفت گیری خود را انجام می دهند، و با 10 تا 20 زنبور نر جفت گیری می کنند و به عنوان ملکه زنبور عسل به کندوچه خود باز می گردند.
پرورش ملکه در مقیاس کوچک توسط زنبورداران برای تولید تعداد کمی ملکه برای استفاده خودشان انجام می شود، یا می توان در مقیاس تجاری بزرگتر توسط شرکت هایی که ملکه زنبورهای عسل را برای فروش به عموم تولید می کنند، انجام داد. از سال 2017، قیمت ملکه زنبور عسل بین 25 تا 32 دلار است.
Woyke, J. (1962). Natural and artificial insemination of queen honeybees. Bee World, 43(1), 21-25
https://doi.org/10.1080/0005772X.1962.11096922
Free, J. B., Ferguson, A. W., & Simpkins, J. R. (1992). The behaviour of queen honeybees and their attendants. Physiological entomology, 17(1), 43-55
https://doi.org/10.1111/j.1365-3032.1992.tb00988.x
Butler, C. G., & Fairey, E. M. (1963). The role of the queen in preventing oogenesis in worker honeybees. Journal of Apicultural Research, 2(1), 14-18
