چگونه بفهمیم عسل طبیعی است یا تقلبی ( نکات خرید عسل طبیعی )
بازبینی 24 اسفند 1401
انواع عسل موجود در بازار
عسل ارگانیگ، عسل طبیعی تک گل یا چند گل، عسل خام، عسل تغذیه ای و عسل تقلبی یا مصنوعی
عسل یکی از رایج ترین محصولات غذایی تقلبی است. عسل تقلبی آنقدر رایج شده است که مصرف کنندگان به محصولات مشابه عسل فرآوری شده عادت کرده اند. عسل واقعی و خام را می توان به کمی تجربه از عسل تقلبی فقط از روی ظاهر، طعم، جریان و ظاهر و رفتار کلی، نشانگرهای واضح خلوص تشخیص داد، . اما برای اینکه بتوانید تفاوت را بدانید باید مقداری تجربه با عسل واقعی دشته باشید.
در بیشتر موارد، برای تشخیص تفاوت بین عسل خالص و یک محصول تقلبی و شبیه عسل، نیازی به انجام آزمایشهای آزمایشگاهی پیچیده ندارید. البته باید بدانیم هدف تشخیص عسل تقلبی است. اما کیفیت عسل های طبیعی نیز با هم فرق دارند. مثلا عسل خام، عسل تغذیه ای، عسل طبیعی تک گل و …
کدام نکات خرید عسل طبیعی را جستجو کنیم.
1- چسبندگی
عسل واقعی آنطور که انتظار دارید چسبنده نیست. در واقع، اگر عسل را لمس کنید یا مقداری را بین انگشتان خود بمالید، نرم، تقریباً مخملی به نظر می رسد، اما مانند یک شربت شکر چسبنده نیست. اگر تقلبی باشد، در لمس احساس چسبندگی میکنید.
2- ویسکوزیته یا قوام
عسل واقعی بیش از 80 درصد قند دارد، گاهی اوقات بیشتر (برخی از انواع فقط 13 درصد آب دارند) و در نتیجه قوام مشخصی دارد. به آن ویسکوزیته می گویند و این ویژگی است که باعث می شود عسل در برابر جریان و حرکت مقاومت کند. گرچه از نظر فنی مایعی است، اما وقتی اجازه میدهید از یک قاشق چکه کند، عسل واقعی مقاومت خاصی در برابر جریان دارد و در حالی که در یک حرکت سنگین، متراکم و تقریباً سخت میریزد، غلیظ و کشدار به نظر میرسد.
عسل فرآوری شده یا تقلبی از شربت ذرت یا سایر شیرین کننده ها تهیه می شود. بیشتر شبیه مایع، به طور مداوم و سریع، در جریان نازکتری جریان می یابد. اگر شیشه خالی تری از عسل را کج کنید، باید در برابر جریان مقاومت کند و با حرکات آهسته و غلیظ در کناره ها حرکت کند. عسل تقلبی جریان سبک تر و سریع تری دارد. برخی از عسل ها ممکن است اصلا چکه نکنند، به خصوص انواعی که به سرعت متبلور می شوند (مثال: عسل کلزا، عسل آفتابگردان، عسل گل سرخ).
3- ماندگاری طعم
با وجود داشتن بیش از 80 درصد قند فروکتوز و گلوکز و طعم شیرین، طعم عسل واقعی برای مدت طولانی در دهان باقی نمی ماند. فقط تا زمانی که عسل با بزاق حل شود و آن را ببلعید. و با توجه به ویسکوزیته طبیعی آن کمی طول می کشد. عسل تقلبی که تقلبی شده باشد، طعم شیرینی برای مدت طولانی تری در دهان باقی می گذارد، مانند یک شربت شیرین شکر.
4- عسل طبیعی طعم ها یا رایحه های خاص دارند اما نه شبیه ادوکلن و عطری مثل آنچه در چای می زنند
زنبورهای عسل ترکیبات آلی فرار منحصر به فردی را از شهد گیاهانی که بازدید می کنند به عسل منتقل می کنند. برخی از عسلهای تک گل دارای طعمها یا رایحههای خاصی هستند، در مجموع دارای رایحههای منحصربهفردی هستند که گاهی یادآور شهد گونههای گلی هستند که از آن ساخته شدهاند.
به عنوان مثال، عسل آفتابگردان دارای خاصیت روغنی خاصی است که هم در سطح بویایی و هم در سطح چشایی قابل درک است. عسل اکالیپتوس همچنین دارای برخی طعمهای خفیف فلفلی و گرم خاکی است. عسل کلزا ممکن است طعم فلفلی ملایمی داشته باشد که زود طعم کلم یا خردل را تداعی می کند. عسل تقلبی طعم خاصی نخواهد داشت.
5- تست لیوان آب
یکی از ساده ترین تست هایی که می توانید برای تشخیص عسل واقعی و تقلبی انجام دهید، تست لیوان آب است. به آرامی یک قاشق عسل را در یک لیوان آب قرار دهید. اگر در قاشق بماند، واقعی است. اگر حل شود، جعلی است. البته اگر آب را هم بزنید عسل واقعی و تقلبی در نهایت حل می شود. دلیل اینکه چرا این آزمایش به شما کمک میکند عسل خام خالص، اصل و دست نخورده را شناسایی کنید، این است که بر ویژگی منحصر به فرد ویسکوزیته عسل تکیه دارد.
6- تست نان
آزمایش ساده دیگری که می توانید در خانه برای تشخیص واقعی بودن عسل خود انجام دهید این است که عسل را روی یک تکه نان بمالید و چند دقیقه صبر کنید. عسل واقعی دارای محتوای کمی آب است. به طور متوسط، حدود 18٪، اما برخی از انواع آن دارای محتوای آب کمتر از %13 هستند. به همین دلیل، عسل واقعی نباید نان را مرطوب کند. در عوض، باید ببینید که نان سفت یا کمی خشک می شود. عسل تقلبی معمولا آب بیشتری دارد و نان را مرطوب می کند.
7- تست دستمال کاغذی
به آرامی چند قطره عسل را روی یک دستمال کاغذی ظریف بریزید. اگر واقعی باشد، عسل باید روی کاغذ بنشیند. ویسکوزیته بالای آن که به قوام معروف است، به دلیل قند زیاد و محتوای کم آب، از خیس شدن دستمال کاغذی جلوگیری می کند. اگر تقلبی باشد، یا جذب دستمال کاغذی میشود یا نشانههایی از رطوبت بالاتر از حد معمول باقی میگذارد.
8- ظاهر
یک راه عالی برای تشخیص واقعی بودن عسل این است که به دنبال ناخالصی ها باشید. عسل اصل به صورت خام توسط زنبورهای عسل در لانه زنبوری بسته بندی می شود. شانه ها از موم ساخته شده اند، بنابراین پس از استخراج، عسل خام واقعی دارای ناخالصی هایی مانند ذرات موم از شانه، دانه گرده، بره موم و غیره خواهد بود که در عسل قابل مشاهده خواهد بود. حتی اگر برای از بین بردن ناخالصی های بزرگتر صاف شده باشد، باز هم کاملاً شفاف به نظر نمی رسد. عسلی که شفاف به نظر می رسد احتمالاً فیلتر شده است که اغلب به معنای حرارت دادن است . حرارت دادن محصول را تقلبی می کند و خواص طبیعی آن را کاهش می دهد.
9- عسل مایع در مقابل عسل شکرک زده
اگر میخواهید مطمئن شوید که عسل واقعی خریداری میکنید، همیشه میتوانید شیشهای تهیه کنید که شروع به کریستال شدن کرده یا حتی قبلاً شکرک زده است. برخی از عسلها در عرض چند هفته یا چند ماه پس از استخراج شکرک می زنند، مانند عسل آفتابگردان و کلزا، در حالی که برخی دیگر ممکن است سالها طول بکشد، اگر به درستی نگهداری شوند. عسل تقلبی مخصوصا برای مقاومت در برابر شکرک زدن فرآوری می شود، بنابراین شکرک نمی زنند.
آیا عسل تقلبی را می شناسید؟ کدام راه تشخیص را پیشنهاد می کنید؟ نکات مهم خرید عسل طبیعی کدامند؟
تشخیص حسی در ادامه نکات خرید عسل طبیعی
رنگ عسل : رنگ عسل طبیعی مربوط به شهدی است که زنبور تغذیه کرده است. ولی ملاک طبیعی بودن عسل نیست. مثلا به طور مصنوعی با حرارت دادن شربت شکر به راحتی می توان رنگ را تغییر داد. مثلا آمریکایی ها عسل روشن و اروپایی ها از عسل تیره را دوست دارند.
طعم عسل: اول اینکه طعم و مزه عسل با حس چشایی افراد فرق می کند. و معیار درستی نیست. و کسی نمی تواند ادعا کند با چشیدن پی به درصد قند یا اصل بودن آن می برد.
آزمون های خانگی: امروزه در شبکه های اجتماعی روش های متعددی ارائه می شوند. اگر معیار درستی برای اندازه گیری باشند بالاخره مردم یکی را قبول می کردند. چنین روشی وجود ندارد.
قیمت عسل: آیا گران بودن نشانه کیفیت بالای عسل طبیعی است؟ جواب خیر
آیا بسته بندی ملاک کیفیت بالاست؟ جواب خیر
آیا شکرک زدن عسل ملاک تقلبی آن است؟ جواب خیر. چون تمام عسل ها ترکیبی از فروکتوز، گلوکز، ساکاروز و مالتوز و غیره هستند بسته به مقدار درصد آن ها و رطوبت موجود عسل شکرک می زنند. برخی عسل های طبیعی مانند عسل کلزا حتی داخل کندو هم شکرک می زند. در کشورهای اروپایی با فرآوری عسل کریستالیزه شده را بعمل می آورند که مانند کره نرم می باشد و مشتری فراوانی دارد.
خوب پس چطور عسل طبیعی را بشناسیم؟ به کدام فروشنده اعتماد کنیم؟
آیا با برگه آزمایش کیفیت می توان انتخاب کرد؟ روش درستی برای انتخاب عسل طبیعی هست. و محدوده ی قیمت را نیز معین می کند.
عسل خام بخریم یا عسل گرما دیده یا پاستوریزه ؟ جواب عسل خام
از زنبوردار مطمئن خریداری کنیم؟ جواب با رعایت نکات بالا بله می توان خریداری کرد.
عوامل تاثیر گذار بر قیمت عسل طبیعی کدامند؟ نکات خرید عسل طبیعی را مطالعه کرده ام؟
قیمت عسل طبیعی در بازار ایران با توجه به کیفیت و نوع آن بسیار متنوع و البته متغیر است. در این نوشته به عوامل تاثیرگذار در موثر بر قیمت عسل طبیعی خواهیم پرداخت
قیمت انواع عسل در بازار
انواع عسل نام برده شده در بالا، دارای قیمتهای بسیار متفاوتی هستند.
عسل صددرصد طبیعی دارای بیشترین قیمت و عسل صنعتی ارزانترین قیمت عسل در بازار را داراست.
این تفاوت قیمت آنقدر فاحش است که متاسفانه زنبورداران عزیز ما را در راه تولید عسل صددرصد طبیعی دچار مشکل نموده است.
گاهی اوقات قیمت مصرفکننده عسل صنعتی در بازار ۵ برابر ارزانتر از عسل کاملا طبیعی میباشد.
نهادهای نظارتی نیز نتوانستهاند مانع گسترش فعالیت تولیدکنندگان عسلهای صنعتی و تقلبی در بازار بشوند.
قیمت انواع عسل طبیعی در بازار
عسلهای طبیعی نیز انواع مختلفی دارند که در قیمتگذاری آنها تاثیر زیادی دارد.
اینکه ما عسل چندگیاه در اختیار داشته باشیم یا عسل تک گل میتواند قیمت عسل را بالا و پایین کند.
در بین عسلهای تک گل نیز میزان فراوانی یا کمبود یک نوع عسل تاثیر بسیار زیادی در قیمت آن دارد.
به عنوان مثال برای روشن شدن مفهوم جملات فوق می توان به قیمت عسل چندگیاه، قیمت عسل گون و قیمت عسل آویشن خالص اشاره کرد که به ترتیب دارای کمترین و بیشترین قیمت هستند.
قیمت عسل طبیعی بهصورت عمده
پارامتر دیگری که در قیمت عسل طبیعی تاثیر دارد، حجم خرید و فروش آن است.
طبیعتا سفارشات عمده دارای قیمت کمتر نسبت به سفارشات جزئی و خرده هستند اما نکته مهمتر نوع بستهبندی عسل میباشد.
در ایران سفارشات عمده معمولا داخل حلبها 27 کیلویی عرضه میشوند.
در این حالت عسل تصفیه نشده است و فعالیت زیادی برای بستهبندی آن انجام نمیشود.
قیمت عسل بستهبندی شده
چنانچه بخواهیم قیمت عسل بستهبندی شده را نیز در نظر بگیریم، پارامترهای دیگری نیز مطرح میشود که مهمترین آنها عبارتند از:
- جنس ظروف بستهبندی (شیشه یا پلاستیک یا فلز)
- جنس درب ظروف (فلزی یا پلاستیکی)
- اندازه ظروف (چند گرمی هستند)
- شکل و طرح ظروف بستهبندی عسل (بیشتر در ظروف شیشه ای و جار مطرح است)
گاهی اوقات بستهبندی عسل شکل و شمایل خاصی به خود می گیرد و مخصوصا برای صادرات این محصول بستهبندیهای مناسب برای صادرات باید در نظر گرفته شود که هزینههای خاص خود را دارد.
محاسبه قیمت عسل طبیعی برمبنای بهای تمام شده
بهای تمام شده یعنی اینکه ما بدانیم برای تولید عسل و بستهبندی آن تا زمان آماده شدن برای تحویل به مشتری چه هزینههایی پرداخت کردهایم.
این هزینهها ابتدا بهصورت کلی جمع شده و در پاان با توجه به مقدار عسل برداشت شده به ازای هر کیلو محاسبه میشود.
به عنوان مثال اگر تمام هزینههای انجام شده برای تولید ۵۰۰ کیلو عسل طبیعی، ۵ میلیون تومان باشد، بهای تمام شده هر کیلو عسل ۱۰۰۰۰ تومان خواهد بود.
مواردی که در محاسبه بهای تمام شده عسل دخیل هستند عبارتند از:
- پولهایی که برای تهیه لوازم زنبورداری مثل کندو، زنبور(کلنی زنبورعسل)، موم ورقهای و . . . پرداخت کردهایم.
- دستمزد و حقالزحمه زنبورداران
- هزینههای حملونقل
موارد فوق به طور مستقیم در محاسبه قیمت عمده عسل طبیعی موثر هستند.
اما اگر بخواهیم بهای تمام شده عسل بستهبندی را نیز محاسبه کنیم لازم است تا موارد زیر را در نظر بگیریم:
- هزینه تصفیه عسل
- قیمت ظرف بستهبندی عسل
- دستمزد کارگران قسمت بسته بندی
این موارد که بهصورت کلی و بدون جزئیات مطرح شد، در محاسبه بهای تمام شده عسل طبیعی نقش مستقیم دارند.
قیمت عسل طبیعی با اضافه کردن درصدی سود به بهای تمام شده آن به دست میآید.
عسل ناب ارگانیک با رعایت نکات خرید عسل طبیعی ذکر شده بالا آماده خدمت رسانی به هموطن های عزیز است.
Zábrodská, B., & Vorlová, L. (2015). Adulteration of honey and available methods for detection–a review. Acta Veterinaria Brno, 83(10), 85-102
https://doi.org/10.2754/avb201483S10S85
Fakhlaei, R., Selamat, J., Khatib, A., Razis, A. F. A., Sukor, R., Ahmad, S., & Babadi, A. A. (2020). The toxic impact of honey adulteration: A review. Foods, 9(11), 1538
https://doi.org/10.3390/foods9111538
Sivakesava, S., & Irudayaraj, J. (2001). A rapid spectroscopic technique for determining honey adulteration with corn syrup. Journal of Food Science, 66(6), 787-791