شان یا محل پرورش نوزادان (تخم، لارو و شفیره) زنبور عسل (bee brood)
شان نوزاد زنبور عسل جایی است که ملکه تخم می گذارد تا نوزادان از تخم بیرون بیایند. در چرخه پرورش سه مرحله وجود دارد: تخم، لارو و شفیره. ملکه در هر سلول زنبور یک تخم می گذارد و کندو از نوزادان او نگهداری می کنند. تخمگذاری یک کار تمام وقت ملکه است، اما این وظیفه کندو است که نوزادان را زنده نگهدارند و تغذیه کنند.
الگوی پرورش چیست؟
بیشتر الگوهای پرورش نوزاد به شکل لانه زنبوری است. سلول ها قبلاً توسط زنبورهای کارگر ساخته شده اند. ملکه به سراغ این سلول ها می رود تا تخم های کوچک سفید بگذارد. انسان ها نمی توانند تشخیص دهند کدام تخم ها بارور می شوند و کدام تخم ها بارور نمی شوند، اما هر زنبوری که در کندو است این را می داند.
الگوی پرورش نوزادان به خواستگاه اصلی کندو بر می گردد. کندوها ساختارهای پیچیده ای دارند و هر کندو شکل یا الگوی متفاوتی دارد.
چرخه پرورش نوزادان از چه زمانی شروع می شود؟
چرخه معمولا در اواخر زمستان و یا اوایل بهار آغاز می شود. زنبورهای عسل محل پرورش نوزادان را در طول فصل گسترش می دهند و ملکه شروع به تخم گذاری در خوشه زمستانی می کند. این امکان وجود دارد که با ساختن شانه‌های جدید در کندو یا به کمک زنبورداران محل پرورش نوزادان تغییر کند.
عوامل زیادی توانایی ملکه را برای تخمگذاری سریع تغییر می دهند. برای پر کردن کامل یک شان نوزاد، ممکن است دو یا سه هفته طول بکشد. تمام سلول ها تخمک لقاح یافته ندارند و همچنین همه نوزادان با سرعت یکسان رشد نمی کنند. نرها دارای چرخه 24 روزه، زنبورهای کارگر 21 روزه و ملکه ها 16 روزه خواهند بود. با این حال، هنوز هم توسط عوامل دیگری مانند آب و هوا، غذا و موارد دیگر می تواند متفاوت باشد.
ملکه چگونه نوزادان را بوجود می آورد؟
یکی از وظایف اصلی ملکه تخمگذاری برای بقاء نسل بعدی است. زنبورهای دیگر می‌دانند که بر اساس فرومون‌های ملکه، سلول‌ها یا شان نوزادان را ایجاد کنند. اگر میزان فرمون‌ها از سوی ملکه کاهش یابد، کارگران می فهمند که باید شروع به ساخت سلول‌های بیشتری برای ملکه کنند تا شروع به تخمگذاری کند.
ملکه سلول ها را نمی سازد، اما به سراغ حجره هایی که قبلا ساخته شده اند، می رود. و تخم‌های جدیدی را به انتهای هر سلول می‌چسباند. او ممکن است در روز یک سری ردیف را تخم گذاری کند. بنابراین زنبورهای موجود در یک قاب ممکن است دقیقاً هم سن باشند. ملکه تخم ها را به صورت الگوی دایره ای می گذارد.
برخی از زنبورداران از وسیله ی به نام “جدا کننده ملکه” استفاده می کنند تا از ایجاد نوزاد در مناطق پراکنده توسط ملکه جلوگیری کنند. این جدا کننده ها صفحه‌هایی هستند که فضای کافی برای عبور زنبورهای کارگر را دارند، اما ملکه نمی تواند بگذرد. بنابراین تضمین می‌کند که نوزادان در جایی باشند که زنبورداران بتوانند نظارت کافی روی آن ها داشته باشند.
چرا پرورش نوزادان برای کلنی مهم است؟
نوزادان فعلی نسل بعدی زنبورها هستند که به کندو خدمت خواهند کرد. در برخی از سلول‌های شان نوزادان، گرده و عسل نگهداری می شود که برای زنبورهای بالغ اهمیت دارند. بدون نوزادان، کلنی زنبورها از بین می رود. و هیچ گرده افشان دیگری برای جایگزینی آن ها وجود نخواهد داشت. به همین دلیل است که شان نوزادان بخش بسیار مهمی از کندو محسوب می شود.
اگرچه زنبورداران از نوزادان مراقبت نمی کنند، اما مهم است که محل نوزادان را بررسی کنند. بازدید زنبورداران این امکان را می دهد که بفهمند کندو چه زمانی سالم یا در حال بیماری است. ملاحظه و بررسی مداوم نوزادان برای حفظ یک کلنی سالم ضروری است.
چه کسی از نوزادان مراقبت می کند؟
تنها کار ملکه زنبور عسل تخم گذاری برای بقای پرورش نوزادان است. او حجره ها را نمی سازد و یا از بچه‌ها نگهداری نمی‌کند. این وظیفه کندو است که اطمینان حاصل کند که نوزادان از تخم بیرون بیایند و به درستی تغذیه شوند. و این موردی است که زنبورداران در هنگام بازدید به آن توجه می کنند.
زنبورهای کارگر در مرحله اول تخم ها را با ژل رویال تغذیه می کنند. بچه ها به مدت سه روز با ژل رویال تغذیه می شوند تا زمانی که رژیم غذایی آنها به عسل و گرده تبدیل گردد. همچنین در زمان تبدیل تخم به لارو است که چند لارو ماده برای تبدیل شدن به ملکه انتخاب می شوند. این لاروها به مدت شش روز با ژل رویال تغذیه می گردند. این مازاد ژل رویال روند رشد ملکه زنبور عسل را تسریع می کند.
زنبورهای کارگر چگونه از نوزادان مراقبت می کنند؟
زنبورهای کارگر وظایف متعددی را در کندو دارند. این همان چیزی است که آنها برای آن به دنیا آمده اند و انجام می دهند. کارهایی که زنبورهای کارگر برای کندو انجام می دهند شامل جمع آوری گرده و شهد، مراقبت از نرها، ملکه و تغذیه لاروها یا نوزادان زنبورها است. زنبورهای کارگر همچنین از کلنی در برابر هجوم آفات دفاع می کنند.
بدون زنبورهای کارگر، نوزادان هرگز زنده نمی مانند. این زنبورهای کارگر هستند که تغذیه می کنند و تضمین می کنند که نسل بعدی رشد کند و کندو به اندازه کافی برای آنها امن باشد. زنبورهای کارگر همان هایی هستند که اغلب می بینیم که از گلی به گل دیگر پرواز می کنند.
شان نوزاد یا جعبه مولد چیست؟
زنبورداران از جعبه با چند قاب استفاده می کنند. شان نوزاد از مابقی جعبه جدا می شود و معمولاً در صورت وجود طبقه در طبقه پایینی قرار می گیرد. آن به زنبورهای کارگر این امکان را می دهد که کار ملکه را مشاهده کنند. اما در روند تخمگذاری دخالتی ندارند. شان پرورش نوزادان پایه و اساس جعبه را تشکیل می دهد.
محل پرورش نوزادان زنبور عسل چقدر بزرگ است؟
ملکه زنبور عسل در طول زندگی خود حدود سه تا چهار دوره تخم می گذارد. هر بار او می تواند روزانه بین 600 تا 800 تخم بگذارد. گاهی اوقات گزارش شده است که ملکه روزانه بیش از 1500 تخم می گذارد. بسته به تعداد تخم هایی که او در طول دوره های خود می گذارد، تعیین می شود که اندازه محل پرورش نوزادان چقدر بزرگ باشد.
نوزاد شیری چیست؟
“نوزاد شیری” به دوره ای اطلاق می شود که لاروها در یک ماده سفید و شیری شناور هستند. غدد داخلی زنبور دایه، ماده شیری رنگ را برای تامین مواد مغذی برای لاروهای در حال رشد تولید می کنند.
نوزاد کلاهک دار چیست؟
در آخرین مرحله زاد و ولد، لاروها به شفیره تبدیل می شوند. در این مرحله، آنها شروع به ایجاد پیله ای می کنند که ظاهری درپوش مانند دارد. کلاهک‌ها سلول‌ها را می‌پوشانند، به همین دلیل است که به آن نوزاد کلاهدار می‌گویند. وقتی این اتفاق می افتد، سلول ها باز به نظر نمی رسند. هر سلول با یک درپوش مسدود شده است، که نباید مختل یا باز گردد. این آخرین مرحله نوزادی است که بعد وارد مرحله شفیره گی می گردد.
چرا برای زنبورداران مهم است که بدانند شان نوزادان در چه حالی است؟
دانستن نحوه پرورش نوزادان و مراحل زندگی اش برای زنبورداری موفق حیاتی است. زنبورها این کار را به طور غریزی انجام می دهند، اما زنبورداران این فرآیند را مشاهده و نظارت می کنند. در صورت بروز مشکل، زنبوردار می تواند اقداماتی را برای اصلاح یا کاهش اثرات و کمک به زنبورها در تولید مثل موفق انجام دهد.
چگونه زنبورداران یک شان نوزادان را بازرسی می کنند؟
در بهار یا تابستان، شان نوزادان باید هر دو یا سه هفته یکبار بررسی شوند. این به زنبورداران کمک می کند تا از سلامت یک کلنی زودتر مطلع گردند تا هرگونه مشکل تولید مثلی را به موقع اصلاح کنند. زنبورداران معمولاً شان نوزادان را با پوشش لباس کامل بازدید می‌کنند. به این صورت که شان نوزادان را بیرون می‌آورند تا نوزادان را بدون محدودیت بررسی کنند.
نوزادان معمولاً در طبقه پایینی هستند و زنبورداران فضا، غذا، تخم‌ها و گروه های کارگری موجود را بررسی می‌کنند و همینطور به دنبال علائم بیماری ها می‌گردند.
یکی از نگرانی ها بیماری لوک آمریکایی است. که عامل آن باکتری بسیار عفونی است که باعث بیماری در زنبورها می شود. لوک آمریکایی معمولاً در کندو تشکیل می شود و باعث می شود نوزادان سیاه یا قهوه ای به نظر برسند. معمولاً لاروها در انتهای سلول فرو رفته و منقبض می شوند. شان نوزادان اولین جایی است که زنبوردار می تواند یک بیماری بد را شناسایی کند. این نقطه کانونی بسیاری از کندوها است.
Lee, K. V., Goblirsch, M., McDermott, E., Tarpy, D. R., & Spivak, M. (2019). Is the brood pattern within a honey bee colony a reliable indicator of queen quality?. Insects, 10(1), 12
https://doi.org/10.3390/insects10010012
Pasho, D. J., Applegate, J. R., & Hopkins, D. I. (2021). Diseases and pests of honey bees (Apis mellifera). Veterinary Clinics: Food Animal Practice, 37(3), 401-412
